Yavru şempanze alet kullanmayı nasıl öğrenir? Şempanzelerin (Pan troglodytes troglodytes) gelişmiş alet kullanma yetenekleri olması bilinen bir gerçekti. Ancak yavruların bunu nasıl öğrendiği ya da öğretildiği daha önce görüntülenmemişti. Kongo'da gerçekleştirilen kameralı çalışma yavru şempanzelere termit avlama davranışının aktarılması sürecine ışık tutuyor. Anne şempanzenin yavru şempanzeye avlanmayı gösterdiği görüntüler net bir şekilde görülebiliyor.
https://vimeo.com/186309633Washington University'den antropolog Stephanie Musgrave, yabani şempanzelerin alet kullanımı bilinsede bunu yavrularına nasıl aktarıldığı tam olarak bilinmemekteydi diye anlatıyor. Bu soru üzerine düşünen Stephinie Musgrave ve ekibi, çalışmalarını şempanzelerin beslenme ve avlanma noktalarına odaklayarak yapıyorlar. Stephinie Musgrave'in takımı, Kongo'da yer alan Nouabalé-Ndoki Ulusal Parkında yabani şempanzeleri gözlemlemek üzere bir çalışma başlattılar. Bu parkta bulunan termit yuvalarının çıkışlarına kamera sistemleri kurdular. Çubukla termit avlamak için buraya gelen şempanze gruplarını takip ettiler. Termit yuvalarını seçmiş olmalarının sebebi, şempanzelerin en sevdiği yiyeceklerden birinin termitler olması ve termitleri çubuklar ile toplayarak yemeleri. Ünlü primatolog Jane Goodall 1960'da ilk kez şempanzelerin çubuklarla termit avladıklarını ortaya çıkarmıştı.
Yavru şempanze bunu nasıl öğreniyor?
Termit yakalamak için yetişkin şempanzeler belli türlerdeki bitkileri seçip çubuklar yapıyorlar. Ayrıca bu seçtikleri bitkilerden yaptıkları çubuklara fırçamsı şekiller vermekteler. Yani termit avı aslında karmaşık bir süreç. Termit yuvasının bulunması, özel çubuk yapmak ve sonra da belli bir şekilde termit avlamak süreçlerini her şempanzenin ayrı ayrı keşfetmesi zor. Bu davranış ebeveynlerden yavrulara aktarılarak sürdürülüyor. Ancak bu zamana kadar bu davranışlar ve süreçlerin yavrulara nasıl aktarıldığı bilinmiyordu. Bunun nasıl olduğu ise ilk kez Kongo'da yapılan bu çalışmada görüntülendi. Anne şempanzenin yavruyla birlikte avlandığı görüntüler öğrenme sürecine ışık tutuyor. Görüntülerde önce anne şempanzenin avlandığı daha sonra ise yavrusunun annesi gibi avlanmaya çalıştığı gözlemlemleniyor. Yavrunun avlanabildiğini gözlemleyen anne şempanze daha sonra kendine başka bir çubuk daha alıyor. Çalışma sadece tekil görüntülere dayanmıyor. Yavru şempanzelerde alet kullanımı davranışı aktarımının en az iki kere gerçekleşmesi gibi çeşitli kriterleri de göz önüne alan analizleri kapsıyor.