İbn-i Sina'nın (Batı'daki adıyla Avicenna) "Tıbbın Kanunu" kitabının İrlanda diline çevrilmiş el yazması tercümesi bulundu. El yazması metin kesilmiş, katlanmış ve 1530'larda Londra'da basılmış yerel yönetim hakkında cep boyutundaki bir Latince kitabın kapağına dikilmiş haldeydi.
İbn-i Sina’nın İrlandaca Tıbbın Kanunu Tercümesi
İbn-i Sina'nın Tıbbın Kanunu tercümesi el yazması sayfası, 16. yüzyıldan beri Cornwall bölgesinde yaşayan bir İngiliz aileye ait. Aile bireyleri ne olduğunu bilmedikleri bu el yazması metin hakkında University College Cork profesörü İrlandalı Padraig Machain'e danıştı. Ardından yapılan araştırmalarda, Dublin İleri Araştırmalar Enstitüsü'nden Ortaçağ İrlanda tıbbı konusunda uzman profesör Aoibheann Nic Dhonnchadha, el yazması sayfanın Tıbbın Kanunu eserinin İrlanda dili tercümesi olduğunu söyledi.
Padraig Machain, "Tıbbın Kanunu tercümesi kitabına İrlanda dilinde tıbbi metinler yoluyla referanslar varken, artık ilk defa Tıbbın Kanunu kitabının İrlanda diline çevrildiğini öğreniyoruz. Bu parça çok büyük bir el yazmasından gelmiş olmalı. Eski el yazmalarından kesilen parşömenlerin daha sonraki kitapları bağlamak için kullanılması Avrupa geleneğinde alışılmadık bir durum değildir, ancak İrlanda dilinde yazılmış bir metin ilk kez net bir şekilde ortaya çıktı." dedi.
Machin, açıklamalarının devamında, "Bulunan el yazması metin çenenin, burnun ve sırtın fizyolojisini ele alan, burnun en az kırılgan olan bölümlerini anlatıyor. Özellikle burun kemiklerinin kullanımını ayrıntıyla açıklayan metinde, burnun görevleri beyni sürekli olarak güçlendirmek için havayı tutmak, her harfin sesini açıklamaya yardımcı olmak ve üçüncü kullanım olarak da beyinden atılan fazlalıklar (bunların bir kısmı burnu besler) dışarı atmak olarak belirtilmiş." ifadelerini kullandı.
Kitabın sahipleri, el yazması metnin kitaptan çıkarılmasını, dijitalleştirilmesini ve böylece insanların belgeye ulaşabilmesini istedi.
İbn-i Sina ve Tıbbın Kanunu
İbn Sina'nın Tıbbın Kanunu kitabı, "El-Kanun fi't-Tıbb" veya kısaca "Kanun" olarak da bilinir.İbn Sina, bu kitabı beş cilt halinde yazmış olup içerisinde çeşitli tıbbi konuları ele almıştır. Bu konular arasında anatomi, fizyoloji, farmakoloji, teşhis yöntemleri, hastalıkların sınıflandırılması ve tedavi yöntemleri gibi birçok konu bulunmaktadır.Tıbbın Kanunu, antik Yunan tıp geleneği ve İslam tıp bilimine önemli katkılarda bulunan diğer kişilerin çalışmalarını da derlemiştir. İbn Sina, kitabında Hipokrat'ın öğretilerine dayanarak kendi gözlemlerini ve deneyimlerini de eklemiştir. Tıbbın Kanunu Avrupa'da Ortaçağ döneminde önemli bir kaynak olmuştur. Ayrıca 17. yüzyıla kadar tıp eğitiminde temel bir metin olmuştur. İbn Sina'nın Tıbbın Kanunu tercümesi Batıda "Canon of Medicine" olarak anılır.İbn Sina, Ortaçağ İslam dünyasının ünlü filozofu ve hekimidir. Kanun, tıp alanında önemli bir referans kitabı olarak kabul edilir. 980 ile 1037 yılları arasında Özbekistan ve İran civarlarında yaşamıştır. İbn-i Sina, tıp ve felsefe başta olmak üzere farklı alanlarda 200 kitap yazmıştır.Kaynak; https://www.theguardian.com/books/2019/mar/07/surprise-as-unknown-irish-translation-of-ibn-sina-discovered-in-spine-of-bookel-Kânûn fî’t-Tıb Türkçe Tercümesi: http://ekitap.yek.gov.tr/urun/el-kan%C3%BBn-fi-t-tib-tercumesi_632.aspx
