Hawaii Kilauea Yanardağı kraterinde üç göl oluşuyor. Yanardağ, geçtiğimiz baharda tarihindeki en yıkıcı patlamalardan birini gerçekleştirdi. 2 Mayısta, yanardağın içindeki lavlar, dağın doğu yarık bölgesine yönelerek Halema’uma’u yanardağ kraterindeki lav gölünü hızla tüketti. Bir hafta sonra ise gözden kayboldu. Bilim insanları yanardağın içinde bir su birikintisi olduğunu keşfetti ve yeni bir patlama ihtimalini değerlendiriyorlar.
Son verilere göre patlamanın son lavları da söndükten uzun bir süre sonra göl, aşağıdan yükselen su ile farklılık gösteriyor. Temmuz ayı sonlarında, bir zamanlar lavlarla kaynayan devasa kraterin tabanında tek bir yeşil havuz görüldü. Şu an itibariyle, her biri büyümekte olan ve birleşme ihtimali olan üç göl ortaya çıktı.
Kilauea Yanardağı'nda oluşan göller görüntülendi
Su, ilk olarak temmuzun sonuna doğru tespit edildi. Halema’uma’u'dan geçen helikopterler yeşil bir anormallik gördü. Bazıları kükürt mineralleri veya alglerin yarattığı bir yanılsama olabileceğini düşünüyordu. İlerleyen haftalarda, gözlemevindeki bilim insanları, su göletini doğruladı. Hawaiian Volcano Gözlemevi'nden Don Swanson, Halema’uma’u'da suyun 1500 yıl civarında ve yine 1650’de de görüldüğünü söylüyor. Ancak, yanardağ kraterine ilişkin yazılı kaynaklar, sadece 1823 yılına işaret ediyor.
Her ne kadar buradaki kayaçlar sıvı suyun var olmasına izin verecek kadar soğuk olsalar da, halen sıcak kalmaya devam ediyor. Magmatik gazdan sızarak asitlenen su, yaklaşık 158 Fahrenhayt derece olarak ölçüldü. Suyun derinliği ise henüz belirlenemedi. Su eskiyse, bu, uzun bir süre yeraltında bulunduğunu ve son zamanlarda yağışla oluşmadığını gösterir. Bilim insanları, suyun kaynağını tespit etmek için bin 640 metre yükseklikten bir helikoptere iple bağlanacak olan bir kova yardımıyla su örneği almak istiyor.
Su patlamaları tetikleyebilir
California Üniversitesi'nden Michael Manga, CNN'e yaptığı açıklamada, "Kilauea'da bir gölün oluşması için suyun birikmesine biraz şaşırdım. Çünkü kayalar çok geçirgen. Göl suyunun geçirgen kayalardan akacağını tahmin ederdim." dedi.
Araştırmacılar, suyun, Kilauea üzerinde farklı etkileri olabileceğini söylüyor.Hawaiian Volcano Gözlemevi'nden jeolog Janet Babb, önümüzdeki zamanlarda yanardağda olağandışı bir şey olacağına inanmıyor ancak lavların patlamaları geri getirmesinin muhtemel olduğunu söylüyor. Lav, başka bir lav gölü oluşturmak için kratere girebilir veya su içinde hızla yükselirse suyla şiddetli bir şekilde reaksiyona girerek patlamalar oluşturabilir. Babb, "Su ve ısı, buhar yapıyor ve buhar, lavı küçük parçalara bölerek patlamalara neden olabiliyor. Ancak, mevcut koşullar altında bir patlamanın kamu güvenliği riskini artıracağına dair bir kanıt yok." şeklinde açıkladı.
Kilauea'da 19. yüzyılın başlarından bu yana meydana gelen en güçlü patlamalar, 1924'te gerçekleşti. Bu patlamalar, yer altı suyunun sıcak kayalarla temas etmesiyle buharın neden olduğu güçlü patlamalardı. Michael Manga, "Lavlar, göl suyu ile temas ettiğinde patlamalar daha enerjik ve patlayıcı olabilir" diyor.
https://www.youtube.com/watch?v=cl-QvtvsKr4
Halemaumau lav gölü. Gölün seviyesi krater tabanının 240 metre altına düştü ve düşmeye devam ediyor.
Kaynaklar;