Kuşların sonbahar göçü başladı. Ağustosun ikinci haftası gibi başlayan göç ile birçok kuş türü, Avrupa’dan Afrika’ya ve bir kesimi ise Asya’ya göç ediyor. Kışı Afrika’da geçirmek için göç eden kuşların başlıcaları leylekler ve yırtıcı kuşlar.
Twitter’da ekologların önderliğinde #Göç2019 ve #SonbaharGöçü2019 etiketleri açıldı. Kuşların göçünü görüntüleyen birçok kişi, etiketleri kullanarak görüntüleri yayımlıyor.
Sonbahar göçü nedir? Bu kuşlar nereye gidiyor?
Doğa Derneği’nin düzenlediği bilgilere dayanarak kuşların göç etme nedenlerini, hangi kuşların göç ettiğini ve göç dönemlerini derledik. Coğrafi konumu nedeniyle Asya ve Avrupa arasında bir köprü görevi üstlenen Türkiye, kuşların da göç rotaları arasında bulunuyor. Kış aylarının yaklaşmasıyla birlikte daha sıcak bölgelerde kışı geçirmek isteyen kuşlar, Avrupa’dan Afrika ve Asya’ya doğru göç eder. Kimi kuşlar ise kışı Türkiye’de geçirir.
Hatay’ın Akdeniz kıyısı boyunca uzanan dağ silsilesi, süzülerek göç eden kuşlar için darboğaz oluşturuyor. Kışı Afrika’da geçiren kuşlar, Hatay’dan geçerek Anadolu’ya, oradan da Kafkasya veya Avrupa’ya ulaşıyor. Kafkasya’ya yönelen bireyler, Doğu Anadolu’dan geçerken, Avrupa’ya göç edenler ise İstanbul ve Çanakkale boğazlarını kullanıyor. Üreme alanlarına ulaşarak yavrularını büyüten türler, sonbaharda aynı rota üzerinden kışı geçirecekleri bölgeye dönüyor.
Ayrıca kış aylarında milyonlarca su kuşu, daha kuzeydeki üreme alanlarından yola çıkarak kışlamak için Türkiye’deki sulak alanlara gelir. Kızılırmak Deltası ve Gediz Deltası gibi alanlar kışlayan su kuşları için önemli arasında.
Hangi kuşlar Türkiye’den geçiyor?
Doğa Derneği’nin açıklamasına göre, Türkiye’de gözlemlenen türlerin önemli bir kısmını göçmen kuşlar oluşturuyor. Bu kuşlar, süzülerek göç eden ve deniz aşan türler olarak sınıflandırılır. Süzülerek göç eden bireyler, karalar üzerinde oluşan ve termal olarak adlandırılan sıcak hava akımları aracılığıyla uzun mesafeleri minimum enerji harcayarak kateder. Bu anlamda da İstanbul ve Çanakkale Boğazı gibi dar deniz geçişleri bu türler için hayati bir önem arz ediyor.
Süzülerek göç eden türlerin en bilinen örneği; leylek (Ciconia ciconia). Kara leylek (Ciconianigra) de, leyleğe benzer şekilde aynı rotayı izler ve yine önemli sayılarda gözlemlenir.
Göç yollarını kullanan diğer önemli türler ise yırtıcı kuşlardır. Leyleklere benzer göç yöntemi ve rotasına sahiptir. Küçük akbaba (Neophron percnopterus), küçük orman kartalı (Clanga pomarina), şahin (Buteo buteo), arı şahini (Pernis apivorus), kara çaylak (Milvus migrans), atmaca (Accipiter nisus), yaz atmacası (Accipter brevipes) ve yılan kartalı (Circaetus gallicus) önemli sayılarda gözlemlenen yırtıcı türlerdir.
Twitter #Göç2019 etiketinin en dikkat çekici görüntüleri
Twitter’da açılan #Göç2019 etiketi altında paylaşılan en dikkat çekici görüntüleri derledik. Kimi kullanıcılar fotoğraf yayımlarken, kimileri ise kısa video görüntüler yayımladı.
Ayşegül Kurt’un objektifinden göç eden leylekler;
Ayşegül Kurt bu fotoğrafın cam arkasından çekildiğini belirterek paylaştı;
Ayşegül Kurt’un objektifinden bir başka dikkat çekici fotoğraf;
Twitter’da “meltem_kasabisi” kullanıcı adını taşıyan bir vatandaşın paylaştığı fotoğraf;
“Manolyalı” isimli Twitter kullanıcısı, İstanbul Büyükçekmece’den geçen leyleklerin video görüntüsünü paylaştı;
#leylekler i Büyükçekmece’den uğurladık… #Göç2019 #sonbahargöçü2019 pic.twitter.com/OkwafhWbod
— Manolyali (@manolyali) August 16, 2019
Ömer Güvercin, göç eden birçok kuş türünün üyelerini görüntülüyor. Güvercin, Twitter paylaşımlarında göç yolunda olan ve dinlenmek için İstanbul’un çeşitli yerlerinde bulunan çeşitli kuşların görüntülerini paylaşıyor.
Tweetteki video görüntüde, bir çizgili ötleğenin (Sylvia nisoria) incir yemesi yer alıyor;
Çekmekte çok zorlandığım çizgili ötleğeni birkaç gündür yakından gözleyebiliyorum. Dün elimle çektiğim videoyu paylaşmıştım. Bu sefer kamerayı çantamın üzerine koyup öyle çektim. İncir yedikten sonra dinlenmeye çekiliyorlar. İğde yediklerini de gördüm.#SonbaharGöçü2019#Göç2019 pic.twitter.com/CR8Oh0HSZt
— Ömer Güvercin (@daciraki) August 19, 2019
Ömer Güvercin, bir başka tweetinde ise, Karaalınlı örümcekkuşunun (Lanius minor) bir video görüntüsünü yayımladı. İstanbul Topkapı’da çekilen görüntüde kuş, bir ağacın dalından muhtemelen av için etrafını gözlemliyor;
Karaalınlı Örümcekkuşu
Göç yollarında dinlenmek için Topkapı'ya geldi. Baharda da uğramıştı. Yere yakın bir yere konmuşsa orada bekler avını gördü mü, yere iner, avını kapar, kalktığı yere konar. Yüksek bir yere kondu mu, avını hava da yakalar. #Sonbahargöçü2019#Göç2019 pic.twitter.com/USTQ7hRor8— Ömer Güvercin (@daciraki) August 18, 2019
Ömer Güvercin, bir boyunçeviren (Jynx torquilla) kuşunu Topkapı’da görüntüledi;
Boyunçeviren 18.08.2019 Topkapı-İstanbul
Sabah parka indim, ağaçta hareketliliği görünce hiç ayar yapmadan bastım düğmeye. Hemen de kaçtı kerata. Net bir fotoğrafını çekmek isterdim. #SonbaharGöçü2019 pic.twitter.com/H6r0Wno6WK— Ömer Güvercin (@daciraki) August 18, 2019
Ömer Güvercin, arı şahinlerini (Perninae) de göç yolculuğunda görüntüledi;
Arı şahinleri yollara düşmüş. Fatih Fevzi Paşa Caddesi Yavuz Selim durağında görüp çektim.#SonbaharGöçü2019#Göç2019 pic.twitter.com/HVELLWqOlM
— Ömer Güvercin (@daciraki) August 20, 2019
“Bestegokhan” kullanıcı ismini taşıyan bir kişi, İstanbul Kadıköy ve Silivri’den göç yolundaki kuşların görüntüsünü paylaştı. Kadıköy’de çekilen video görüntüde, kuşların yanısıra gökkuşağının belirmesi son derece dikkat çekici bir görsel şölen oluşturdu;
https://twitter.com/bestegokhan/status/1162035691976572929
https://twitter.com/bestegokhan/status/1160957534976577536
Nurbahar Usta, Çanakkale Ayvacık konumundan, yusufçukların (Anisoptera) göçünün bir video görüntüsünü yayımladı. Yusufçuk böcekleri, büyük birleşik gözlere, güçlü saydam kanatlara, göz alıcı renklere ve uzunca bir vücuda sahiptir;
binlerce yusufçuk #göç2019 pic.twitter.com/WQ6Uzpns3l
— Nurbahar Usta (@nurbaharusta) August 16, 2019
Kaynaklar;