Gündem

Kaplumbağa fosilinde kemik kanseri bulundu

//

Kemik kanseri, fosilleşmiş bir eski kaplumbağada tespit edildi. National Geographic raporunda, 240 milyon yıllık kaplumbağanın, bir tür kemik kanseriyle öldüğü ifade edildi. Kanser yaygın olarak sanıldığının aksine sadece insanlarda ortaya çıkan bir hastalık değil. Ayrıca kanser sadece son dönemde ortaya çıkan bir hastalık da değil. Aslında milyonlarca yıl önce de canlılar kanser oluyor ve bu sebeple yaşamlarında sorun yaşıyor ya da ölüyorlardı. Ancak yumuşak dokulardan geriye pek bir kalıntı kalmadığı için geçmişte yaşanan kanser gibi hastalıkları tespit etmek pek mümkün olmuyordu. Ancak yeni bulunan bir fosil, 240 milyon yıl öncesinde de canlıların kanser olabileceğini gösterdi. Canlıların yumuşak ddokuları fosilleşmemesine rağmen,…

Dinamik termal kumaş geliştirildi

/

Bilim insanları çevreye duyarlı termal özelliklerini dinamik hale dönüştüren bir kumaş geliştirdi. Science’te yayınlanan makaleye göre, otomatik termal düzenleme sayesinde insanlar, sıcak havada üstünü çıkarmak veya soğukta giyinmek zorunda kalmayacak. Otomatik termal giysilerin tasarlanmasının temelinde iki farklı tipteki sentetik ipliklerin birlikte kullanımı yatıyor. Her ikisi de hafif bir karbon nanotüp ile kaplanan iplerden biri suyu emerken, diğeri itiyor. Sıcak ortamda neme maruz kalınınca elyaflar çözülerek gözenekler açılıyor ve ısının kaçmasına olanak tanıyor. Vücudun soğuduğu zamanda ise dinamik termal mekanizma, ısıyı yakalamak için tersi yönde çalışıyor. Maryland Üniversitesi’nde kimya ve biyokimya profesörü ve makalenin yazarlarından biri olan YuHuang Wang, hem gözenekliliği…

Böceklerin üçte birinin nesli tükeniyor

//

Altıncı kitlesel neslin tükenmeye başlamasıyla böceklerin, türleri arasındaki neslinin tükenme oranı, memelilere, kuşlara veya sürüngenlere göre sekiz kat daha hızlıdır. Şu anda, tüm böcek türlerinin üçte birinden fazlasının nesli tükenmekte ve yüzde 40’ı azalmakta. Bu sonuçlar, dünyadaki büyük meta çalışmalara dayanıyor. Meta-çalışmanın yazarı Avustralya’daki Sidney Üniversitesi’nden Francisco Sánchez-Bayo, “Böcek türü kayıpları durdurulamazsa, bunun hem gezegenin ekosistemleri hem de insanlığın hayatta kalması için feci sonuçları olacaktır” dedi. Bayo, bir asır içinde böceklerin sonunu görebileceğimizi vurguladı. Sánchez-Bayo, Pekin’deki Çin Tarım Bilimleri Akademisi’nde Kris Wyckhuys ile birlikte çalıştı. Araştırma, Almanya ve Porto Riko’da korkunç bir tablo çizen böcek popülasyonunun çöküşüne dair son raporlarla desteklendi. Tüm…

Arpat Özgül’ün makalesi Science’te

/

Kalahari mirketlerini inceleyen Türk bilim insanı Arpat Özgül ve ekip arkadaşlarının makalesi Science dergisinde yayınlandı. Makalede, iklimsel değişikliklere bağlı olarak mirketlerin ve benzeri çöl faresi popülasyonlarının yaşam döngülerindeki değişiklikler kaleme alındı.  Kalahari Çölü’nde yaşayan mirketlerin incelemesini yapan araştırmacılar Maria Paniw, Nino Maag, Gabriele Cozzi, Tim Clutton-Brock ve Arpat Özgül’ün makalesi küresel çapta yayın yapan Science’te yayınlandı. Doç. Dr. Arpat Özgül ve ekibinin araştırmasına göre mirketler, yıl boyunca sıcaklık ve yağıştaki aşırı değişikliklerle mücadele etmek zorunda kalmaktadırlar.  Bu iklimsel değişikliklerin sonucu olarak, üreme mevsimi başlamadan önce düşük yağış, gıda kıtlığına, düşük vücut kütlesine, düşük üreme başarısına ve popülasyonun tükenme riskinin artmasına neden…

Yeşil büyüme için cinsiyet eşitliği!

/

Bugün, 11 Şubat Bilimde Kadınlar ve Kız Çocukları Uluslararası Günü. Birleşmiş Milletler’in bu yılki teması; “Kapsayıcı Yeşil Büyüme için Bilimde Kadın ve Kızlara Yatırım” oldu. Bilimde Kadınlar ve Kız Çocukları Uluslararası Günü’nde, toplumsal cinsiyet eşitliği ya da eşitsizliği tartışılmaya devam ediliyor. Bilim ve toplumsal cinsiyet eşitliği, 2030 Sürdürülebilir Kalkınma Gündemi de dahil olmak üzere uluslararası kabul görmüş kalkınma hedeflerine ulaşmak için hayati öneme sahiptir. Ancak kadınlar ve kızlar, bilime katılımda dışlanmaya devam ediliyor. Önyargılar ve cinsiyet eşitsizliğine dayanan klişeler, kızları ve kadınları bilimle ilgili alanlardan uzak tutmaktadır. Birleşmiş Milletler verilerine göre şu anda, dünya çapında araştırmacıların yüzde 30’undan bile daha…

Fotoğraf 51 oyunu ile Franklin canlandırıldı

/

Rosalind Franklin, DNA, RNA, virüs, kömür ve grafitin yapılarının anlaşılmasında büyük katkıları olmuş bir bilim insanıdır. Dr. Franklin’in hayatı Craft Tiyatro’nun yeni oyunu “Fotoğraf 51″de sahnelendi. Oyun, bilim insanı Dr. Rosalind Franklin’i başrole alarak farklı laboratuvarlarda DNA’nın sırrını çözmeye çalışan bir grup bilim insanının hikayesini anlatıyor. Oyun, 1951 yılında Fransa’da bilimsel çalışmalar yapan Dr. Franklin’in İngiltere’den bir davet almasıyla başlıyor. Franklin kendi geliştirdiği teknikle maddelerin hücresel düzeyde fotoğraflarını çekmektedir ve İngiltere’de Dr. Wilkins, Dr. Franklin’in geliştirdiği bu teknikten kendi laboratuvarındaki DNA ve gen çalışmalarında faydalanmak istemektedir. Dr. Franklin’in mücadelesi sadece bilimsel çalışmalar yapması değil, bir kadın olarak üstelik Yahudi bir…

Yamnayaların Maykoplarla akrabalığı yokmuş

//

Nature Communications’da yayınlanan bir makaleye göre, 6 bin 500 ila 5 bin yıl öncesine dayanan bulgularda Kuzeydoğu Avrupa ırkları ile Yamnayaların etkileşime geçtiği saptandı. Çin’deki Xiamen Üniversitesi’nden Popülasyon Genetiği uzmanı Chuan-Chao Wang ve Almanya Jena’daki Max Planck İnsan Tarihi Bilim Enstitüsü’nden moleküler antropolog Wolfgang Haak öncülüğünde yapılan genetik analiz ile Yamnayalar hakkında ilginç sonuçlar elde edildi. Bilim insanları, Kafkasya’dan kazılan dört Yamnaya ve 12 Maykop dahil olmak üzere, 6 bin 500 ila 3 bin 500 yıl öncesine kadar uzanan bozkır mezarlarından elde edilen 45 kişinin DNA’sındaki kalıtsal değişiklik kümelerini analiz ettiler. Ardından, daha önce diğer eski Avrupalılardan, Asyalılardan ve Yerli…

Deneyap Atölyeleri’ne sen de başvur!

/

Deneyap Teknoloji Atölyeleri’ne başvurularda sona geliniyor. 4., 5., 8., 9. sınıfta ve lise hazırlık sınıflarında okuyan öğrencilerin katılabileceği atölyelere son başvuru 10 Şubat Pazar günü. Deneyap Atölyeleri Adana, Ankara, Antalya, Edirne, Erzurum, Eskişehir, Hakkari, İzmir,  Konya, Manisa, Muğla ve Trabzon illerinde açılacak. Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, Milli Eğitim Bakanlığı, TÜBİTAK ve Türkiye Teknoloji Takımı ortaklığında faaliyete geçen Deneyap Atölyeleri için sınav tarihi ise 17 Mart Pazar günü. Atölyelerde verilecek dersler Robotik ve Kodlama, Elektronik Programlama, Nesnelerin İnterneti, Siber Güvenlik, Enerji Teknolojileri, Nanoteknoloji, Üretim ve Tasarım, Mobil Uygulama ve Programlama, Yapay Zeka, Havacılık ve Uzay olarak açıklandı. Eğer (sınıf == (4…

Zeytin çekirdeğinden doğada çözülebilen biyoplastik

//

Plastik poşetlerin kullanımına yönelik kısıtlamalar, plastik ürünlerin doğaya bilinçsizce bırakılması derken plastik hem hayatımızın hem de gündemimizin önemli bir parçası halinde. İstanbul’da yaşayan üç genç girişimci, zeytin çekirdeğinden biyoplastik üretiyor. Bu biyoplastik ürünler, doğada çözülebiliyor. Zeytin çekirdeğinden biyoplastik üreten bu ekibin yöntemi, çekirdekte bulunan selüloz maddesinin kullanımı ile elde ediliyor. Bu çalışmanın diğer çalışmalardan farkı ise zeytin yağı fabrikalarından atık olarak alınan ürünün üzerinde çalışılıp, sürdürülebilir bir çevre ekosistemi sağlamaya katkısıdır. Elektronik ve gıda paketlemesinde kullanılan bu biyoplastik ürünün 1 kilogramı ile 6 kilogram karbondioksit salınımı azaltılıyor. Her yıl milyonlarca ton plastik su yoluyla okyanuslara akıyor, besin zincirine karışıyor, doğal yaşamı…

Sıfır Atık Projesine İYTE’den tam destek

/

Sıfır Atık Projesi kapsamında İzmir Yüksek Teknoloji Enstitüsü (İYTE), ‘pilot kampüs’ olarak belirlendi. İYTE’de projeyle ilgili ‘Sıfır Atık Projesi Eğitim Çalıştayı’ yapıldı. İYTE Tümleşik Araştırma Merkezi Konferans salonundaki çalıştayda Rektör Prof. Dr. Yusuf Baran, Rektör Yardımcısı Prof. Dr. Alper Baba, akademisyenler, idari personel ve proje paydaşları bir araya geldi. Rektör Baran, “Temiz Kampüs Temiz Çevre” ilkesiyle İYTE’yi bir pilot kampüs olarak tasarladığını belirterek şu ifadelerde bulundu: “Üniversiteler öncelikle bulunduğu bölgenin sorunlarına çözüm bulmak, kalkınmasında rol oynamakla mükelleftir. Kamusal yarar gözeten projeler yürütülen İYTE’de yenilenebilir enerji, toplumsal ve çevreye duyarlılık alanlarında çalışmalar yapılmaktadır. Örneğin kısa süre önce basında geniş yer alan…