Newton yerçekimini kafasına elma düşerek keşfetmedi. Yeni çalışmalar, Newton’un bu kadar basit şekilde yerçekimini keşfetmediğini gösteriyor.
1643-1727 yılları arası yaşayan Isaac Newton, 84 yıllık yaşamına önemli keşifleri sığdırdı. Newton yerçekimini anlaşılır bir şekilde incelenmesine öncülük etti ve klasik mekaniğin temellerini attı. Neredeyse hepimiz, yer çekiminin çok basit bir olay sonucu keşfedildiğini öğrendik. Hikayeye göre, Newton, elma ağacının altında otururken kafasına elma düşer ve Newton, “Buldum!” diyerek, yer çekimini keşfeder. Ama hikaye bu kadar basit değil! Londra Kraliyet Topluluğu arşivlerinde yer alan bir el yazması eser, gerçek hikayeyi ortaya koyuyor. Newton’un yakın arkadaşı arkeolog William Stukeley, aynı zamanda Newton’un ilk biyografisini yazan kişidir. Stukeley, Newton’un yaşam öyküsünü kaleme aldığı Memoirs of Sir Isaac Newton’s Life eserinde, Newton’un yer çekimini nasıl keşfettiğini de yazdı. 1752 yılında yayımlanan esere, 2010 yılına kadar sadece akademisyenler ulaşabiliyordu. Kraliyet Topluluğu, ilk defa çevrimiçi olarak 2010 yılında, Newton’un anılarını yazan William Stukeley’in 100 sayfalık el yazmasını sundu. El yazması, Kraliyet Topluluğu’nun 350. yıldönümü kutlamalarının bir parçası olarak çevrimiçi yayıma giren yedi belgeden biri oldu.
Yer çekimi kelimesinin ilk kez geçtiği sohbet
Newton yerçekimini nasıl buldu?
Stukeley, Newton ile birlikte bir gün akşam yemeğinin ardından çay içmek için elma ağaçlarının altında oturduğunu belirterek, Newton’ın uzun süredir yerin çekim kuvvetini düşündüğünü vurguluyor. Stukeley’in kaleminden Newton’ın yer çekimi üzerine düşüncelerini söylediği “elma” hikayesinin gerçeği:
“Akşam yemeğinden sonra hava sıcaktı, bahçeye gittik ve bazı elma ağaçlarının gölgesinde çay içtik. Sadece Newton ve ben. Diğer söylemlerin ortasında Newton, bana, yerçekimi düşüncesinin aklına ilk girdiği zaman ki gibi aynı olduğunu söyledi. Düşünceli bir ruh hali içinde otururken, bir elmanın düşmesi vesile oldu. Newton, ‘Neden bu elma her zaman dik olarak yere iniyor, neden yana ya da yukarı doğru düşmüyor. Nedeni, kesinlikle dünyanın onu çekiyor olmasıdır. Maddede çekme gücü olmalı. Dünyadaki çekim gücünün toplamı, dünyanın herhangi bir tarafında değil, dünyanın merkezinde olmalı. Bu nedenle, bu elma her zaman dikey olarak, merkeze doğru düşüyor. Çekim, miktarla orantılı. Bu nedenle elma dünyayı, dünya da elmayı çekiyor.’ dedi.”
Biyografinin orijinalinde, Newton yerçekimini bulması ve o anlar İngilizce olarak şu şekilde aktarılıyor:
“After dinner, the weather being warm, we went into the garden, & drank thea under the shade of some appletrees, only he, & myself. Amidst other discourse, he told me, he was just in the same situation, as when formerly, the notion of gravitation came into his mind. “Why should that apple always descend perpendicularly to the ground,” thought he to him self: Occasion’d by the fall of an apple, as he sat in a comtemplative mood: “Why should it not go sideways, or upwards? But constantly to the earths centre? Assuredly, the reason is, that the earth draws it. There must be a drawing power in matter. The sum of the drawing power in the matter of the earth must be in the earths center, not in any side of the earth. Therefore dos this apple fall perpendicularly, or toward the center. If matter thus draws matter; it must be in proportion of its quantity. Therefore the apple draws the earth, as well as the earth draws the apple.”
Biyografide ayrıca, Stukeley, “gravitation” (yer çekimi) kelimesinin ilk defa Newton ile sohbetinde geçtiğini ifade ediyor. Dünyanın gelmiş geçmiş en etkili bilim insanları arasında gösterilen Newton’un elma hikayesi, böylece, tamamen olmasa da kısmen yalanlanmış oldu. Stukeley’in eserine göre, elmaların yere düşmesi, Newton’ı düşündürdü ancak Newton zaten uzun bir süre yer çekimine yoğunlaşmış durumdaydı. Yer çekimi önce bir hipotez ve ardından bir kanun oldu. 1999’un sonlarında 100 ileri gelen fizikçiyle gerçekleştirilen milenyum oylamasında Newton, tüm zamanların en iyi fizikçileri arasında Albert Einstein’dan sonra ikinci sırada yer almıştır.
Isaac Newton kimdir?
Kaynaklar;