Neandertaller doğurganlık oranlarında küçük bir düşüşle yok olmuş olabilir. Modern insanların akrabası olanNeandertallerin sonuncusu, yaklaşık 40 bin yıl önce Avrupa’da ortadan kayboldu. Önceki araştırmalar hem Avrupa hem de Asya’daki tüm Neandertal nüfusunun oldukça küçük olduğunu ve toplamda en fazla 70 bin üyesi olduğunu tahmin ediyor. Bilim insanları, modern insanların dünyaya yayılmasının, Neandertalleri doğrudan ya da çatışma yoluyla öldürdüğünü ileri sürüyor. Diğer teoriler ise salgın hastalıkların ya da doğal afetlerin Neandertalleri yok etmesi şeklinde.
Ancak Aix Marseille Üniversitesi’nden Anna Degioanni’nin yeni bir modelle yaptığı çalışmaya göre, Neandertallerin soyu, genç kadınların doğurganlık oranlarındaki düşmeyle tükenmiş olabilir. Bu yok olma süreci kısa bir zaman diliminde gerçekleşmedi; neslin tükenmesinin 4 bin ila 10 bin yıl kadar sürdüğü düşünülüyor. Dr. Degioanni, 20 yaşın altındaki Neandertal kadınların doğurganlık oranında yüzde 2,7’lik bir düşüş olması halinde 10 bin yıl içinde neslin tükenmesinin mümkün olacağını öne sürüyor. Bu oranın yüzde 8 düşmesi durumunda, geçen tahmini süre 4 bin yıla karşılık gelmekte.
Aix Marseille Üniversitesi’nden paleoantropolog Silvana Condemi, “Neandertal nüfusun ortadan kaybolması heyecan verici bir konudur. Çünkü binlerce yıldır yaşamış ve çevresine çok iyi adapte olmuş bir insan grubunun olduğunu hayal edin.” diyor. Condemi devamında ise ekliyor: “Uzun süredir Homo sapiens‘in Neandertalleri öldürdüğü düşünülüyordu. Bugün, genetik analiz sonuçları sayesinde, Neandertaller ile sapiens arasındaki karşılaşmanın her zaman bu kadar acımasız olmadığını ve hatta birbirleriyle iç içe geçtiklerini biliyoruz. Bugünün insanlarında Neandertal kökenli genler bulunuyor.”
Neandertalleri gıdanın azalması mı yok etti?
Condemi, Neandertallerin neden ortadan kaybolduğunu araştırmak yerine, “Onların ölümlerinin ‘nasıl olduğunu araştırdık” diyerek araştırmanın farkına değindi. Bilim insanları Neandertal popülasyonlarının, savaş, salgın hastalıklar, doğurganlık veya hayatta kalma oranları gibi çeşitli faktörlere cevaben zaman içinde nasıl azaldıklarını ve yok olduklarını araştıran bilgisayar modelleri geliştirdi. Condemi, açıklamalarının devamında, “Çok uzun bir süre boyunca meydana gelen bu yok olma durumu sadece bir felaketle açıklanamaz.” ifadelerini kullanarak çalışmanın bulgularına değindi.
Bilim insanları ayrıca, ne çocuk ne de yetişkin sağkalım oranlarındaki bir artışın veya doğurganlık oranlarındaki güçlü bir düşüşün, Neandertallerde görülen uzun süreli düşüşün sebebi olamayacağını da söyledi. Condemi, bununla ilgili, “Neandertallerin ortadan kaybolması muhtemelen genç kadınlar arasındaki doğurganlık oranındaki hafif düşüşe bağlıydı.” dedi.
Bu doğurganlık oranlarını düşüren çeşitli faktörler olabilir. Condemi, genç, ilk kez anne olan adaylar arasındaki gebeliklerin ortalama olarak ikinci veya daha sonraki gebeliklerden daha riskli olduğunu belirtiyor. Hamileliğin sürdürülmesi için minimum kalori gereklidir ve gıdanın, dolayısıyla kalorilerin azalması hamileliğe zarar verir. İklim değişikliği sırasında Neandertaller ortadan kayboldu. Condemi, çevresel dalgalanmaların gıdada hafif bir azalmaya yol açabileceğini ve sonucu olarak da doğurganlığın azaldığını düşünüyor.
Condemi son olarak bir öngörüde bulundu; dünyadaki ortalama doğum sayısının kadınlar arasında 1,3 seviyesine düşmesi durumunda türümüz, 300 yıl içerisinde yok olabilir.
Kaynaklar;
