“Uygarlık yolunda yönümüzün doğru olarak saptanması, adımlarımızın emin olarak atılabilmesinde kültür ürünlerinin en etkileyici ve aynı zamanda üst düzeyini oluşturan Bilim Tarihi ve Felsefe Tarihi’nin çok iyi bilinmesi gerekmektedir”.* Prof. Dr. Sevim Tekeli Müneccimler gerçekten sarayda görevli miydi ve astronomiyle ilişkileri var…
“Uygarlık yolunda yönümüzün doğru olarak saptanması, adımlarımızın emin olarak atılabilmesinde kültür ürünlerinin en etkileyici ve aynı zamanda üst düzeyini oluşturan Bilim Tarihi ve Felsefe Tarihi’nin çok iyi bilinmesi gerekmektedir”.* Prof. Dr. Sevim Tekeli Müneccimler gerçekten sarayda görevli miydi ve astronomiyle ilişkileri var mıydı? Öğrendiğimde gerçekten çok şaşırdığım bir şeyden bahsetmek istiyorum size. Ne zamandı hatırlamıyorum ancak Muhteşem Yüzyıl dizisi ve Meryem Uzerli’nin turuncu saçları TV’deydi. Bir yerlerde Osmanlıda müneccimlik kurumu olduğunu, bununda çok saygı duyulan bir kurum olduğunu okumuştum. Daha önceki devletlerde de böyle şamanlar, mistik büyülü gelecekten, kaderden, olacaklardan, olmayacaklardan haber veren efsunlu kişiler olduğunu da okumuştum. Tabii bilime…
Kum fırtınası, ya da toz fırtınası, kuvvetli rüzgarların yerden büyük miktarda toz ya da kumu kaldırması ile oluşan hava olaylardır. Kum fırtınalarının çevresel, ekonomik ve insan sağlığı bakımından önemli etkileri olduğu geçtiğimiz on yıllarda ortaya çıkarılmış ve daha fazla çalışılmaya başlanmıştır. Bununla birlikte küresel iklim değişikliğinin sebep olduğu kuraklık ve hava olaylarının kum ve toz fırtınalarını arttıracağı tahmin edilmekte. Kum fırtınası nedir? Kum fırtınası, ya da toz fırtınası, kurak ve yarı kurak bölgelerde sık yaşanan, yüzeydeki kum, kil, toz gibi ince partiküllerin taşındığı bir hava olayıdır. Genel olarak fırtınaların oluşturduğu basınç farkının yarattığı hava akımlarıyla oluşur. Kum fırtınası genel olarak…
Oklukirpi uzun oklarıyla dikkat çeken, korkutucu görünen ama aslında kendi halinde yaşayan zararsız bir memeli türü. Türkiye’de yoğun olarak İskenderun ve Mersin çevresinde görülüyorlar. Avlanması yasak olan oklukkirpiler kimi zaman kötü niyetli kişilerce avlanıyor ve bu durum medyada haber oluyor. Herbivor olan oklukirpiler bitkilerle besleniyorlar ve çevreleri için bir zararları da bulunmuyor. Ayrıca oklukirpiler gerçekten kirpi de değiller. Kirpigillerden oldukça uzak bir tür. Oklukirpilerin genel özellikleri Oklukirpiler memeliler içinde, kemiriciler (Rodentia) takımındaki Hystricidae familyasında yer alırlar. Oklukirpiler diğer memeliler gibi endotermik canlılardır ve bilateral yani sağ sol simetriye sahiptirler. Oklukirpi türleri en büyük kemirici türleridir. Kirpi denmesine rağmen gerçekten kirpi değillerdir.…
Kuantum Fiziğine Giriş: Sıfırdan Bire, 12 Nisan 2020’de Q Turkey‘de yayınlanmıştır. Bu yazı kuantum fiziğini merak eden ama oturup fizikçiler için yazılmış bir ders kitabını okumaktan gözü korkan (veya üşenen) kişilere yöneliktir. Yazının akışı içerisinde yapılan tanımlarla aslında kuantum fiziği öğrenmek için öncül neleri bilmeniz gerektiğine de adım adım vurgu yapılmıştır. Yazının sonunda hepsini bir liste halinde bulabilirsiniz. Fizik Nedir? Daha önce “Fizik Nedir, Fizikçi Ne Yapar?” başlıklı yazımızda değinildiği üzere (indirgemeci yaklaşacak olursak) Fizik bilimi aşağıdaki şekilde özetlenebilir: …fiziksel bir sistemin matematiksel tasvirini çıkarmak, sonrasında bu matematiksel tasvir üzerinde fiziksel dünyada karşılığı olduğunu varsaydığımız operasyonları uygulamak, sonucunda çıkan matematiksel tasvirin…
Dr. H. Tuğça Şener – Mt. Suhora Gözlemevi Olcaytuğ Özgüllü – İstanbul Üniversitesi, Astronomi ve Uzay Bilimleri Bölümü 2015 yılından beri NASA tarafından düzenlenen “Scientist for A day” adlı, ortaokul ve lise öğrencilerine yönelik kompozisyon yarışması geçtiğimiz yıl öğrencilerden NASA’nın bir sonraki uzay görevini gerçekleştireceği uyduyu seçmelerini ve bu seçimin nedenlerini anlatmalarını istedi. “Evrende yalnız mıyız? Başka bir hayat ve kolonileşme mümkün mü?” gibi soruların yanıtlarını arayan öğrencilerden Satürn’ün uyduları Enceladus ile Titan ve Jüpiter’in uydusu Europa arasında bir tercih yapmaları istendi. Bu yarışmadan yola çıkarak biz de bu yazımızda Jüpiter’in pürüzsüz uydusu Europa’yı inceliyoruz. Europa, ilk olarak 1610 yılında…
Bor, atom numarası 5 olan bir elementtir. Karbona yakın bir element olmasıyla dikkat çeken bor, ayrıca en küçük ama en sert elementtir. Temel olarak cam elyafında ve deterjanlarda kullanılan bor bileşikleri, gelecekte yakıt pili gibi farklı teknoloji alanlarında kullanım alanına sahiptir. Bor ismi İngilizce “Boron“dur. Bu isim “borax” ve “carbon” isimlerinin birleştirilmesiyle oluşturulmuştur. Türkiye, Dünya bor rezervinin %73,4‘üne sahiptir ve bor talebinin %59‘nu karşılamaktadır. Ancak Türkiye’de bor minerallerinden yüksek katma değere sahip ürünler üretilmemektedir. Ancak 25 Ekim 2019’da bor karbür üretimi için Bandırma Bor Karbür Tesisi temelleri atılmıştır ve burada üretim gerçekleştirilecektir. Bor nedir? Yarı metal olan Bor (B) atom…
1-) Çörek-kapan köpek balığı – Isistius brasiliensis Puro köpekbalığı olarak da bilinen çörek kapan köpekbalığı, Dalatiidae familyasındaki küçük bir skualiform köpek balığı türüdür. 42-56 cm uzunluğa erişen küçük bir türdür. Silindirik bir vücudu vardır. Bu köpekbalığı, Dünya’daki ılık okyanuslarda ve özellikle de adaların yakınında yaşar. Genelde yüzey sıcaklığının 18–26 °C olduğu yerlerdedir. Bahamalar, Sierra Leone, Angola, Galapagos, Easter adası gibi pek çok yerden bildirilmiştir. 3,7 km derinliğe kadar kaydedilmiştir. Çörek kapan ismi verilmesinin sebebi, avları üzerinde bıraktıkları diş izidir. Deniz memelerinin vücutlarından aldıkları ısırıklar oldukça ayırt edicidir. 2-) Fırfırlı köpek balığı – Chlamydoselachus anguineus 6 solungaç yarığı bulunan, yılan balığına benzeyen vücudu…
Grönland köpek balıkları zehirli etleri ve gözlerindeki parazitlerle sıra dışı bir köpek balığı profili çizer. Bununla birlikte Görnland köpek balıkları, bilinen en uzun süre yaşayan omurgalı türüdür. Nerede yaşadığı, özellikleri saldırgan olup olmadığı gibi pek çok konuyu sizler için derledik. Grönland köpek balığı (Somniosus microcephalus) Grönland Köpek balığı (Somniosus microcephalus) türü, Kuzey Atlantik, Kanada, İzlanda ve Norveç sularında yaşayan bir türdür. Ağırlığı 1 ton civarı olabilen Grönland köpek balığı, 6,5-7 metre civarında uzunluğa ulaşabilir. 1 metre ile 1500 metre derinlik arasında yaşar. Ancak 2200 metre derinlikte de bulundukları bilinmektedir. Bununla birlikte mevsimsel olarak da derinlere göç edebilirler. Grönland köpek balığının erkekleri…
Göbeklitepe dediğimizde akıllara ilk olarak Dünya’nın en eski kutsal alanı, tapınağı ya da ibadethanesi gelir. Göbeklitepe’nin kazılar ilerledikçe önemi daha da çok ortaya çıkmış ve geçtiğimiz yıllarda hızla popülerleşmiştir. Peki Göbeklitepe gerçekten ilk tapınak mıdır? Ya da eski insanlar burada ne yapmışlardır? Göbeklitepe ilk nasıl keşfedilmiştir? Göbeklitepe’de neler bulunmuştur? İnsan kalıntıları var mıdır? T şekilli dikili taşlar ne anlama gelir? İngiltere’deki Stonehenge’den 7 bin yıl, Mısır Piramitleri’nden 7 bin 500 yıl, Malta Adası’ndaki tapınaklardan 6 bin 500 yıl daha yaşlı olan Göbeklitepe’yi detaylarıyla inceledik. Göbeklitepe ile ilgili genel bilgiler Göbeklitepe nerede ve nasıl bir yer? Bulunduğu Yer: Güneydoğu Anadolu Bölgesi,…
Zaman ilk ne zaman ölçüldü? İnsanlar zamanı nasıl ölçtüler ya da zamanı ölçmeye nasıl başladılar? Bu sorunun tam bir cevabı henüz verilebilmiş değil. Zamanın ilk kez Sümerler, Mısırlılar ya da Mayalar tarafından ölçüldüğü düşünülür ancak çok eski tarihlerden kalma buluntular, bu görüşlerin aksine, ilk ölçümün daha önceye gittiğini ileri sürmektedir. Günümüzde özellikle astronominin hız kazanmasıyla zamanı ölçmek ve belirlemek çok kolaylaştı. Hemen hemen tüm insanlar bir günlerini belirli zaman dilimine ayırıp işlerini buna göre yürütüyor. İnsanlar sadece şahsi işlerini değil ticaret, politika gibi karşılıklı pek çok çalışmayı da yine ortaklaşa kullandıkları bir zaman çizelgesine göre gerçekleştiriyor. Bilişsel arkeolojideki önemli sembollerden…
