Bilim Raporu
/

Mart 2019 – Bilim Raporu

22 dakikalık içerik
Mart ayına kadınlar günü damgasını vurdu

8 Mart Dünya Emekçi Kadınlar gününü kutladığımız bu ay içinde kadınlar bilim alanında daha çok konuşuldu. Haberlerimizde de başarılı kadınları anmayı ihmal etmedik. Bunun yanı sıra NASA’nın kadınlar günü için planladığı kadınlardan oluşan ekibin uzay yürüyüşünün kadın astronotlara uygun “yeterli” uzay elbisesi olmaması sebebiyle iptal olması oldukça tepki aldı.

Mart ayında bilimde neler konululdu :
No Haber Başlığı Haber Konusu Haberin detayları :
1 İklim için okul grevi; Atlas Sarrafoğlu İklim için okul asma eyleminin ülkemizdeki sembolü Atlas Sarrafoğlu, 15 martta eylem için Bebek Parkı’nda olacağını söyledi. https://www.bilimma.com/11-yasindaki-atlas-iklim-icin-okul-asma-eylemine-destek-verecek/
2 1800 yıl öncesine dayanan penis çizimi İngiltere’de Hadrian Duvarı üzerinde 1800 yıllık penis çizimi keşfedildi. https://www.bilimma.com/1800-yil-oncesine-dayanan-penis-cizimi/
3 21. yüzyılın en kötü teknolojileri Selfi çubuklarından, subwaye birçok tartışılan teknolojik ürün. https://www.bilimma.com/21-yuzyilin-en-kotu-teknolojileri/
4 30 yıl aradan sonra gelen tetanoz vakası 2017’de tetanoz teşhisi konulan ve tedavi olan ABD vatandaşı çocuk hakkında rapor açıklandı. https://www.bilimma.com/30-yil-aradan-sonra-gelen-tetanoz-vakasi/
5 AB parlamentosu tek kullanımlık plastikleri yasakladı AB parlamentosu tek kullanımlık plastik ürünlerin yasaklanmasını onayladı. Yasa kapsamında artık plastik çatal bıçak takımı, kulak pamuğu, pipet gibi ürünler yasak. https://www.bilimma.com/ab-parlamentosu-tek-kullanimlik-plastikleri-yasakladi/
6 ABD’nin en büyük bilişim yatırımcılarından Kenan Şahin Kenan Şahin, şirketi Kenan Systems ile ABD’nin en büyük telekomünikasyon, bilgisayar programları yatırımcıları arasında. https://www.bilimma.com/abd-nin-en-buyuk-bilisim-yatirimcilarindan-kenan-sahin/
7 Aile ile birlikte ama yalnız çocuklar Oxford ve Warwick Üniversitelerinden araştırmacılar aile içindeki mobil kullanımı araştırdı. Çocuklar evde vakit geçiriyor ama daha çok mobil aygıtlarla ilgileniyorlar. https://www.bilimma.com/aile-ile-birlikte-ama-yalniz-cocuklar/
8 Amazon göllerinde karbonun ana yayıcıları; mikroorganizmalar Amazon göllerinde yapılan bir çalışmada, mikrobiyal besin zincirindeki karbon dolaşımı, göllerin tamamındaki karbon miktarının yüzde 90’ına eşdeğer. https://www.bilimma.com/amazon-gollerinde-karbonun-ana-yayicilari-mikroorganizmalar/
9 Aralık ayındaki meteor patlamasını NASA yeni fark etti NASA, Aralık 2018’de Kamçatka Yarımadası yakınlarında meteor patlaması gerçekleştiğini tespit etti. Son 30 yıl içindeki en büyük 2. patlama. https://www.bilimma.com/aralik-ayindaki-meteor-patlamasini-nasa-yeni-fark-etti/
10 Batı Bengal’de gergedan nüfusu rekor seviyelerde Batı Bengal’deki 2 hayvanat bahçesindeki gergadanların 2019 sayısı, en yüksek seviyede tespit edildi. https://www.bilimma.com/bati-bengal-de-gergedan-nufusu-rekor-seviyelerde/
11 Kaliforniya semalarında boyalı hanım kelebeklerinin göçü Boyalı hanım kelebekleri yıllık göçlerini yaptı. Kaliforniya da gökyüzü turuncu renge boyandı. https://www.bilimma.com/boyali-hanim-kelebekleri/
12 Çatalhöyük sakinleri için biyolojik etmenden daha önemlisi sosyal etmen Çatalhöyük çalışması sonucunda aynı binaya gömülen insanların akraba olmadğı anlaşıldı. Yani biyolojik etmenden ziyade sosyallik ön planda. https://www.bilimma.com/catalhoyuk-sakinleri-icin-biyolojik-etmenden-daha-onemlisi-sosyal-etmen/
13 Çöplükte beslenen kutup ayıları iklim değişikliğinin sonuçlarının bir önizlemesi Kutup ayıları Rusya’da bir adaya girerek çöplükte besleniyor. Uzmanlar bu durumun sebebini küresel ısınma olarak görüyor. https://www.bilimma.com/coplukte-beslenen-kutup-ayilari-iklim-degisikliginin-sonuclarinin-bir-onizlemesi/
14 CRISPR ile HIV tedavisi yakında insanlara uygulanabilir Crispr tedavisi ile fareler ve maymunlar üzerinde olumlu sonuçlar çıkaran deneyler yapılıyor. Sıranın insanlara gelmesi yakın görünüyor. https://www.bilimma.com/crispr-ile-hiv-tedavisi-yakinda-insanlara-uygulanabilir/
15 DNA’mızdaki genetik çeşitliliğin önemli bölgeleri nasıl evrildi? Ömer Gökçümen ve ekibinin yaptığı son çalışma insan genomundaki önemli varyasyon bölgelerine ışık tutuyor. https://www.bilimma.com/dnamizdaki-genetik-cesitliligin-sicak-noktalari-nasil-evrildi/
16 Dramatik drone görüntüsüyle İdai Kasırgası’nın izleri İdai Kasırgası Mozambik’te büyük bir yıkıma ve can kaybına sebep oldu. CNN, drone görüntüleri ile kasırganın izlerini yayımladı. https://www.bilimma.com/dramatik-drone-goruntusuyle-idai-kasirgasi-nin-izleri/
17 En hızlı köpekbalığının da nesli risk altında Sivriburun camgöz ve 16 tür daha nesli tükenme riski taşıyan kategorisine alındı. https://www.bilimma.com/en-hizli-kopekbaliginin-da-nesli-risk-altinda/
18 Ermenistan’da leopar görüntülendi Önder Cırık, twitterda bir video ile Ermenistan’da leopar görüntülendiğini paylaştı. https://www.bilimma.com/ermenistanda-leopar-goruntulendi/
19 Everest’te buzullar eridikçe dağcıların cesetleri ortaya çıkıyor Everest Dağı’nda buzulların hareketi ve erimesiyle ölen dağcıların cesetleri gün yüzüne çıkıyor. https://www.bilimma.com/everestte-buzullar-eridikce-dagcilarin-cesetleri-ortaya-cikiyor/
20 Uyanması kolay uyku ilacı geliştirildi Dora-22 ismi verilen yeni bir uyku ilacı fareler üzerindeki deneylerde, diğer uyku ilaçlarından farklı olarak daha kolay uyanma etkisi gösterdi. https://www.bilimma.com/fareler-uzerinde-aksamdan-kalma-etkisi-gostermedi-sira-insanlarda/
21 Genetik mühendisliği lupus tedavisine ışık tuttu Genetik mühendisliğindeki CAR-T yöntemi ile lupus hastası denekler tedavi edildi. Farelerin iyileştiği gözlemlendi. https://www.bilimma.com/genetik-muhendisligi-lupus-tedavisine-isik-tuttu/
22 Greta Thunberg Nobel Barış Ödülü’ne aday gösterildi Thunberg, iklim değişikliği ile mücadeleye karşı başlattığı eylemleri sebebiyle Norveçli parlamenterler tarafından Nobel Barış Ödülü’ne aday gösterildi. https://www.bilimma.com/greta-thunberg-nobel-baris-odulune-aday-gosterildi/
23 İbn-i Sina’nın Tıbbın Kanunu eserinin İrlanda dili tercümesi bulundu İrlanda’da 15. yüzyıldan kalma bir el yazısı parşömen kağıdının İbn-i Sina’nın Tıppın Kanunu kitabının tercümesi olduğu tespit edildi. https://www.bilimma.com/ibn-i-sina-nin-tippin-kanunu-eserinin-irlanda-dilinde-tercumesi-bulundu/
24 İdai Kasırgası Mozambik’i vurdu; 84 ölü İdai Kasırgası Mozambik’in Beira şehrini hasara uğrattı. Şehrin yüzde 90’ı kasırgadan zarar gördü. 84 kişi öldü ancak sayı bini bulabilir. https://www.bilimma.com/idai-kasirgasi-mozambik-i-vurdu-84-olu/
25 İk grup balık antifriz yapmak için ayrı genler geliştirdi Biyologlar Kuzey Kutbunda yaşayan ve Antarktika’da yaşayan iki farklı balık türünün ayrı genler ile ortak amaca karşı mücadele ettiğini öğrendi. https://www.bilimma.com/iki-grup-balik-antifriz-yapmak-icin-ayri-genler-uretti/
26 İlk tam otomatik DNA veri depolama cihazı Mühendisler, ilk tam otomatik DNA veri depolama cihazını geliştirdiler. https://www.bilimma.com/ilk-tam-otomatik-dna-veri-depolama-cihazi/
27 İyileşen yaraları kılıç dişli kaplanın sosyalliğine işaret Kılıç dişli kaplanlar hakkındaki yeni bir çalışmaya göre bu kaplanlar aileci ve grup halinde yaşamaktaydı. https://www.bilimma.com/iyilesen-yaralari-kilic-disli-kaplanin-sosyalligine-isaret/
28 Japonya Uluslararası Doğrusal Çarpıştırıcı’ya ev sahipliğinde kararsız Japonya hükümeti, ILC’ye henüz ev sahipliği yapamayacağını açıkladı. https://www.bilimma.com/japonya-ilc-ye-ev-sahipliginde-kararsiz/
29 Kadın araştırmacıla erkeklere kıyasla daha az ödül ve hibe alıyor Kadın araştırmacıların erkek meslektaşlarına oranla daha az burs ve ödül aldığı saptandı. https://www.bilimma.com/kadin-arastirmacilar-erkeklere-kiyasla-daha-az-odul-ve-hibe-aliyor/
30 Kadın uzay yürüyüşü giysi sorunundan iptal oldu NASA’nın 29 Martta yapmayı planladığı kadın uzay yürüyüşü iptal oldu. Gerekçe olarak astronotlardan sadece birine uygun giysi ayarlanabileceği gösterildi. https://www.bilimma.com/kadin-uzay-yuruyusu-giysi-sorunundan-iptal-oldu/
31 Kadınların başarısını görmek için göğe bakmak yeterli Dünya ve ülkemizin ilk kadın pilotları. https://www.bilimma.com/kadinlarin-basarisini-gormek-icin-goge-bakmak-yeterli/
32 Karaya vuran dev okyanus güneş balığı Avustralya’da Murray Nehri’nde kıyıya dev bir okyanus güneş balığı vurdu. https://www.bilimma.com/karaya-vuran-dev-okyanus-gunes-baligi/
33 Keşke oklu kirpi oklarını fırlatabilseydi Siverek’te nesli tükenmek üzere olan oklu kirpiyi öldüren 3 kişi tutuklandı. https://www.bilimma.com/keske-oklu-kirpi-oklarini-firlatabilseydi/
34 Kırmızı et ölüm riskini arttırabilir Yeni bir araştırmaya göre kırmızı ve işlenmiş et kalp hastalıklarına yol açarak ölüm riskini arttırabilmektedir https://www.bilimma.com/kirmizi-et-olum-riskini-arttirabilir/
35 Kokoreçin doğal aşı ve serotonin etkisi yanlış! Yavuz Dizdar’ın kokoreçle ilgili serotonin etkisi yaptığı ve doğal aşı olduğu iddiaları eleştirildi ve yanlışlandı. https://www.bilimma.com/kokorecin-serotonin-ve-dogal-asi-etkisi-yanlis/
36 Kültür eti geleneksel etin yerini alabilir İngiltere’deki Bath Üniversitesi’nde doku mühendisliği uzmanları, hayvan hücreleri yetiştirerek kültür eti üretmeye çalışıyor. https://www.bilimma.com/kultur-eti-geleneksel-etin-yerini-alabilir/
37 Maaşını bağışlayan öğretmen Tabichi Öğretmen Nobel’ini kazandı Küresel Öğretmen Ödülü’nü bu yıl Kenyalı öğretmen Peter Tabichi kazandı. Tabichi düzenli olarak maaşının yüzde 80’ini öğrencileri için harcıyor. https://www.bilimma.com/maasini-bagislayan-ogretmen-tabichi-ogretmen-nobelini-kazandi/
38 Madencilerin kazdığı kömür dağları tekrar dirilecek desek inanır mısınız? Yeni bir çalışma karbondioksiti katı karbona dönüştürmenin yolunu buldu. https://www.bilimma.com/madencilerin-kazdigi-komur-daglari-tekrar-dirilecek-desek-inanir-misiniz/
39 NASA astronotlarında herpes virüsü tespit edildi NASA astronotlarının yarısından fazlasında strese dayalı olduğu düşünülen herpes virüsü ortaya çıktı. https://www.bilimma.com/nasa-astronotlarinda-herpes-virusu-tespit-edildi/
40 New York’ta bir banliyö kızamık sebebiyle acil durum ilan etti Rockland ilçe yönetimi kızamık salgını sebebiyle acil durum ilan etti. Yasak kapsamında 1 ay boyunca aşısız çocuklar okula gidemeyecek. https://www.bilimma.com/new-york-ta-bir-banliyo-kizamik-sebebiyle-acil-durum-ilan-etti/
41 Nurcan Tunçbağ UNESCO Yükselen Yetenek Ödülü’nü aldı Enformatik alanında çalışan Tunçbağ, UNESCO-L’Oreal Uluslararası Yükselen Yetenek Ödülü’ne layık görüldü. https://www.bilimma.com/nurcan-tuncbag-unesco-nun-yukselen-yetenek-odulunu-aldi/
42 Opportunity’nin çektiği son fotoğraflar yayımlandı Opportunity’nin çektiği son fotoğraflardan NASA, panorama Mars görüntüsü ortaya çıkardı. https://www.bilimma.com/opportunity-nin-cektigi-son-fotograflar-yayimlandi/
43 Oxford Nanopore Flonge’u satışa sundu; 10 dakikada genom dizilimi Oxford Nanopore’un yeni cihazı Flonge satışa sunuldu. Flonge 10 dakikada genom dizilimi gibi birçok deneyi mümkün kılıyor. https://www.bilimma.com/oxford-nanopore-flongle-u-satisa-sundu-10-dakikada-dna-dizilimi/
44 Pi Günü kutlu olsun! 14 Mart Pi Günü hakkında pi sayısının tanımı, tarihi, pi günü için etkinlikler. https://www.bilimma.com/pi-gunu-kutlu-olsun/
45 28 bin yıllık mamutun biyolojik faaliyetleri gözlemlendi https://www.bilimma.com/sibirya-da-28-bin-yillik-mamut-un-faaliyet-belirtileri/
46 Sirkten özgürlüğe uçuş Turkish Cargo, Ukrayna’da bir sirkte yaşayan 4 aslanı LAEO örgütünün yardımıyla doğaya kavuşturdu. https://www.bilimma.com/sirkten-ozgurluge-ucus/
47 STEM endüstrisi çocuklu kadınları sektör dışına itiyor STEM endüstrisinde çalışan kadınların ebeveyn olduktan sonra işi bırakma oranları araştırıldı. https://www.bilimma.com/stem-endustrisi-kadinlari-sektor-disina-itiyor/
48 Süpersonik uçakların şok dalgalarının en net görüntüsü çekildi NASA, süpersonik uçakların ses dalgalarını schlieren tekniğini kullanarak çekti. https://www.bilimma.com/supersonik-ucaklarin-sok-dalgalarinin-en-net-goruntuleri-cekildi/
49 Tarantulanın kemirgen yediğini hiç görmüş müydünüz? Peru Amazonlarında çalışma yapan bilim insanları bir tarantulanın opossum yediğini gördüler. https://www.bilimma.com/tarantula-opossum-yedi/
50 Tekli gen eklenerek kör fareler görebildi Kaliforniya Üniversitesi Berkeley’den biliminsanları, kör farelerin gözlerine bir gen yerleştirdi ve bir ay sonra bu farelerin görebildiklerini tespit etti. https://www.bilimma.com/tekli-gen-eklenen-kor-fareler-gordu/
51 Tekli gen eklenerek kör fareler görebildi Kör farelere gen tedavisi uygulandı ve fareler görebildi. Tedavinin özellikle retinitis pigmentosa hastalığına umut olduğu belirtiliyor. https://www.bilimma.com/tekli-gen-eklenen-kor-fareler-gordu/
52 Tıp Bayramı’nın 100. yılı 14 Mart Tıp Bayramı’nın 100 yılı dolayısıyla üniversiteler ve hastaneler kutlama mesajları yayınladı. https://www.bilimma.com/tip-bayrami-nin-100-yili/
53 Türkiye Üreyen Kuş Atlası yayımlandı. Türkiye Üreyen Kuş Atlası projesi tamamlandı ve sonuçları kitap olarak yayınlandı. Ayrıca kitapta dikkat çekici acı sonuçlarda var. Artık Türkiye’de üremeyen kuşlar da vurgulanacak. https://www.bilimma.com/turkiye-ureyen-kus-atlasi-yayimlandi/
54 Uydu vuran dördüncü ülke Hindistan oldu Hindistan uydu vurduğunu açıkladı. Yeni bir savunma sistemini deneyen ülke, füzeyle uydu vurdu. Hindistan uydu vuran dördündü ülke oldu. https://www.bilimma.com/uydu-vuran-dorduncu-ulke-hindistan-oldu/
55 Uzay gemisi yapan Türk kadını; Eren Özmen SNC şirketi NASA ve ABD hükümeti ile çalışan siber güvenlikten savunma sanayi sektörüne kadar hizmet vermekte. Şirketin sahipleri ise Türk Eren-Fatih Özmen çifti. https://www.bilimma.com/uzay-gemisi-yapan-turk-kadini-eren-ozmen/
56 Crew Dragon uzay turizminin önünü açacak SpaceX’in Crew Dragon kapsülü başarıyla UUİ’na ulaştı. https://www.bilimma.com/uzay-turizminin-oncusu-olacak/
57 Uzay yarışlarının başladığı yer; Baykonur Baykonur Üssü dünyanın en eski uzay üssüdür. Halen faal olan üsten güzel fotoğraflar, NY Times’ta yayınlandı. https://www.bilimma.com/uzay-yarislarinin-basladigi-yer-baykonur/
58 Uzayda şafak vakti NASA astronotu Anne McClain, uzay yolculuğunda iken çektiği bir fotoğrafı paylaştı. https://www.bilimma.com/uzayda-safak-vakti/
59 Uzmanlar embriyolar üzerinde gen düzenlemelerinin yasaklanmasını istiyor 18 bilim insanı, embriyolardaki genetik düzenlemelerin yasaklanması için uluslara moratoryum çağrısında bulundu. https://www.bilimma.com/uzmanlar-embriyolar-uzerinde-gen-duzenlemelerinin-yasaklanmasini-istiyor/
60 “Yağmacı dergi” kararı akademisyenleri ikiye böldü ÜAK’nın “yağmacı dergi” kararı akademisyenler arasında tartışıldı. Kimileri kararı doğru bulurken kimileri eleştirdi. https://www.bilimma.com/yagmaci-dergi-karari-akademik-camiayi-ikiye-boldu/
61 Yeni bir kas hastalığı: Miyoglobinopati Araştırmacılar miyoglobinde yeni bir hastalığı gözlemledi. https://www.bilimma.com/yeni-kas-hastaligi-miyoglobinopati/
62 Yenilebilen esrar mı içilebilen esrar mı daha zararlı? Colorado’daki esrar vakalarında yenilebilen esrar kullananlarda içenlere kıyasla daha çok ciddi rahatsızlık tespit edildi. https://www.bilimma.com/yenilebilen-esrar-mi-icilebilen-esrar-mi-daha-zararli/
63 Yeşil buzdağlarına rengini demir veriyor Yeşil buzdağlarının renginin yeşil olmasının nedeni Warren ve ekibine göre, demir oksit tozu içermesi. https://www.bilimma.com/yesil-buzdaglarina-rengini-demir-veriyor/
64 Yumurtasıyla ölen ilk kuş fosili; Avimaia schweitzerae Araştırmacılar, 110 milyon yıl öncesine ait içinde yumurtasıyla ölen bir kuş fosilini tespit etti. https://www.bilimma.com/yumurtasiyla-olen-ilk-kus-fosili-avimaia-schweitzerae/
65 Kuantum bilgisayar ile zamanı tersine çevirdiler Araştırmacılar kuantum bilgisayar ile bir algoritma geliştirdiler ve zamanı kısa süreliğine tersine çevirebildiler https://www.bilimma.com/zamani-tersine-cevirdiler/