Koronavirüs testi yapan laboratuvarlar ve Koronavirüs testi

Koronavirüs testi yapan laboratuvarlar hangi ilde ve hangi laboratuvarlar olduğunu tablo olarak hazırladık. Bununla birlikte temel olarak koronavirüs testini anlattık. COVID-19 hastalığının Türkiye’de ilk ortaya çıktığı günden itibaren en çok merak edilen konuların olan koronavirüs testi laboratuvarları 11 Mart’tan günümüze kadar arttı. İlk başta Ulusal Viroloji Enstitüsü’nde yürütülen test çalışmaları, koronavirüs test kitlerinin ve protokollerinin yaygınlaştırılmasıyla ve Biyologlar İnsiyatifi’nin biyolog ve moleküler biyologları bir araya getirdiği yüzlerce gönüllü araştırmacılarla hızla pek çok ilde uygulanmaya başladı. Günümüz itibariyle 73 laboratuvar Sağlık Bakanlığı tarafından koronavirüs testi yapmak üzere yetkilendirildi.

Ankara’da 7, Antalya’da 2, Diyarbakır’da 2, İstanbul’da 15, İzmir’de 4, Kayseri’de 2, Kocaeli’de 2, Konya’da 2, Trabzon’da 2 olmak üzere Zonguldak, Yozgat, Van, Tokat, Tekirdağ, Sivas, Samsun, Sakarya, Rize, Muğla, Mersin, Malatya, Kütahya, Kırşehir, Kırıkkale, Kars, Karabük, Kahramanmaraş, Isparta, Hakkari, Giresun, Gaziantep, Eskişehir, Erzurum, Edirne, Düzce, Denizli, Çorum, Bursa, Bolu, Balıkesir, Aydın, Afyonkarahisar, Adıyaman ve Adana’da 1’er laboratuvar’da olmak üzere toplam 73 laboratuvarda testler sürdürülmekte.

Koronavirüs testi nerede yaptırılır?

Koronavirüs testi sadece Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü Ulusal Viroloji Referans Laboratuvarı’nda, belirlenmiş Halk Sağlığı Laboratuvarlarında ve Sağlık Bakanlığı’nın yetkilendirdiği Üniversite Hastaneleri ve diğer Hastanelerin laboratuvarlarında yapılmaktadır.  Genel olarak mikrobiyoloji anabilim dalı laboratuvarları koronavirüs testini yapmaktadır.

Koronavirüs testi için bireysel başvurular geçerli değildir. Hastaneye başvuranlarda COVID-19 ile ilgili Sağlık Bakanlığı’nın hazırladığı değerlendirme kriterlerine göre semptomlara sahip olanlara test yapılmasına doktorlar karar vermektedir. Buna göre test yapılacak kişi diğer hastalardan ayrı bir yerde hastane süreçlerine devam ediyor. Bu süreçte örnek alınması ve test işlemlerini doktorlar ve hastane çalışanları gerçekleştiriyor.

Koronavirüs testi yapan laboratuvarlar tablosu

Koronavirüs testi nasıl yapılır?

Koronavirüs testi, şüphelinin ağız, burun ya da bronşlarından alınan örneklerde virüs varlığını tespit etmeyi amaçlar. Koronavirüs testinde kullanılan yöntem PCR denilen polimeraz zincir reaksiyonuna dayalı bir moleküler biyoloji yöntemidir. Bu yöntemde şüpheliden alınan örnek içinde virüse ait genetik materyal yani RNA var mı yok mu araştırılır.

Temel olarak bir PCR testi nasıl yapılır?

1. Önce şüpheliden koruyucu ekipmanlar giymiş hekim örnek alır.
2. Bu örnekler düzgün bir şekilde etiketlenir ve sonra laboratuvara gönderilir.
3. Örneklerden virüse ait RNA’nın izolasyonu laboratuvardaki moleküler biyolog ya da biyolog araştırmacılarca izole edilir.
4. İzole edilen RNA, reaksiyona hazır hale getirilir ve sonra gerekli deney malzemeleri eklenir. Bunlardan en önemli olanları primerlerdir.
5. PCR için yani polimeraz zincir reaksiyonu için hazırlanan örnekleri içeren deney karışımı termal cycler diye bilinen, sıcaklık döngüleyiciye yerleştirilir.
6. Cihaz çalıştırılır ve zincirleme reaksiyonlarla örnekten alınan RNA’lara ait belli bölgeleri çoğaltılır.
7. Eğer örnekte hedeflenen virüsün RNA’sı bu tüplerde varsa reaksiyonların sonucunda çoğalır. Yoksa çoğalmaz. Bu reaksiyonlar 90 dakikadan 120 dakikaya kadar uzun bir süre alabilir.
8. Reaksiyonların sonucu görsel olarak sinyal verebilecek moleküllerle takip edilir. Eğer çoğalma varsa bu sinyal görülür. Eğer çoğalma yoksa sinyal görülmez.
9. Buna göre araştırmacı koronavirüs test raporunu yazar.

Buradaki temel adımlar test edilen virüse (Başka virüsler için de benzer testler vardır.), laboratuvara göre değişik cihazlarla ve malzemelerle optimize edilerek uygulanır. Yani koronavirüs testi yapan laboratuvarların kendilerine özgü protokolleri vardır ve bu temel adımlardan farklı olabilir.

Hızlı koronavirüs testi

Hızlı koronavirüs testleri koronavirus antijen testleri ve koronavirüs antikor testleridir. Genel olarak bu testlerde alınan örnekler bir çubuğa damlatılır. Gebelik testine benzeyen bu çubuklarda damlatılan örnekler bir tarafa doğru hareket eder. Aranan moleküller varsa test çigisi ve kontrol çizgisi pozitif çıkar. Eğer aranan moleküller yoksa test çizgisi negatif, kontrol çizgisi pozitif çıkar. Kontrol çizgisi testin doğru çalışıp çalışmadığını gösteren çizgidir. Bununla birlikte kimi antijen testlerini makineler de okuyabilmektedir. Antijen testleri ve antikor testleri birbirinden farklıdırlar. Antijen testinde, virüse ait antijenler yani parçalar araştırılır. Eğer virüse ait parçalar varsa pozitif çıkar. Antikor testlerinde ise, virüse karşı vücudun geliştirmiş olduğu savunma molekülleri araştırılır. Eğer virüs bulaşmışsa, vücut bu virüse özel antikor denen molekülleri üretmiştir. Tesste pozitif çıkar. Eğer virüs bulaşmamışsa antikor testi negatif çıkar.

Kaynaklar

Sağlık Bakanlığı