Karadeniz’deki yunusların sayımı sona erdi. Türk Deniz Araştırmaları Vakfı (TÜDAV) bir basın açıklaması yayınlayarak, sayıma ilişkin ön sonuçların yakında açıklanacağını duyurdu.
TÜDAV, basın açıklamasında sörveyin (ölçüm) 3 hafta sürdüğünü ve 7 bin kilometrelik bir alanı kapsadığını belirtti. Çalışma, Karadeniz yunusları üzerine en kapsamlı hava sörveyi olarak açıklandı. Karadeniz’de yaşayan yunus popülasyonlarının miktarı ve dağılımı ile ilgili bilimsel veriler elde etmek amacıyla yapılan çalışmada, bin 750 yunus ve mutur gözlemlendi. Ayrıca çalışma, Türkiye’nin yanısıra Romanya, Bulgaristan, Ukrayna ve Gürcistan’da yürütüldü.
Karadeniz’in yunus, balina ve mutur türleri hakkında veri toplandı
TÜDAV’ın basın açıklamasında, “Dört Karadeniz ülkesinden sekiz uzman iki takıma ayrılarak, Action Air Environment’ın iki Cessna Skymaster ‘Push Pull’ uçağıyla 19 gün içerisinde 7 bin kilometresi araştırma uçuşları olmak üzere bin 200 kilometreden fazla uçuş gerçekleştirdi. İki takım çalışma alanının zıt noktalarından başladı ve eşzamanlı olarak Ukrayna, Romanya, Bulgaristan ve Gürcistan sularında yunuslar hakkında veri topladı. İki gözlem ekibi tarafından 7 bin kilometreden geniş bir alanda, Avrupa Birliği Deniz Stratejisi Çerçeve Direktifi’nin (MSFD) temel amacı olan İyi Çevresel Durum’un (GES) tanımlanması kapsamında, Karadeniz’deki setase (balina, yunus, mutur) türleri; afalina, tırtak ve muturların yanı sıra balık, kuş ve deniz çöpleri ile ilgili veri toplandı.” ifadelerine yer verildi.
Açıklamada, Karadeniz’de 60 doğrusal hat üzerinde uçarak veri toplanırken araştırmacıların, deniz megafaunasını havadan gözlemleyebilmesi için tasarlanmış olan bilgisayar yazılımı SAMMOA kullandığı ifade edildi. Observatoire PELAGIS (La Rochelle – CNRS, Fransa) tarafından geliştirilen yazılım, gerçek zamanlı görsel gözlemlere, GPS konumlandırmaya ve veri doğrulama işleminde büyük ölçüde yardımcı olan eşzamanlı ses kaydına izin veriyor.
Bin 750’den fazla gözlem yapıldı
Raporun devamında ise TÜDAV ön sonuçları açıkladı: “İlk verilere göre, 19 günde taranan 7 bin kilometrelik alanda bin 750’den fazla yunus ve mutur gözlemi kaydedildi. Gözlemler en az 1, en fazla 50 bireyden oluşuyordu. Tür bazında afalinalar sadece 121 kez gözlenerek, diğer iki türe (mutur ve tırtak) kıyasla çok az sayıda kaydedildi. Toplamda 3 bin 898 kayıt ve 41 insan aktivitesi (balıkçılık, ulaşım vb.) gözlendi. Saha çalışması, Türkiye’de iki ekibin görevi tamamlamak için bir araya geldiği Zonguldak Çaycuma Havalimanı’nda sona erdi.
Bu proje hem Karadeniz Havzası ülkelerinden hem de İtalya ve Fransa gibi dışarıdan uzmanların yer aldığı, proje ortağı ve eş finansör olarak ACCOBAMS’ın (Mücavir Atlantik Deniz Bölgesi, Akdeniz ve Karadeniz’deki Setaselerin Korunmasına Dair Anlaşma) desteğini içeren tarihi bir işbirliği girişimidir.”
Avrupa Birliği projeyi destekliyor
TÜDAV, Genel Kurul Üyeleri İstanbul Üniversitesi Su Bilimleri Fakültesi Öğretim Üyelerinden Dr. Ayaka Amaha ÖZTÜRK koordinatörlüğünde, Doç. Dr. Ayhan Dede, Doç. Dr. Arda M. Tonay ve T.C. Tarım ve Orman Bakanlığı, Etlik Veteriner Kontrol Merkez Araştırma Enstitüsü’nden Veteriner Hekim Dr. Erdem Danyer’in çalışmaya katıldığını açıkladı.
İyi Çevresel Duruma Ulaşmak için Setase ve Gürültü İzleme Sistemi Kurarak Deniz Strateji Çerçeve Yönetmeliği’nin Uygulanmasını Destekleme Projesi (kısaca CeNoBS), AB’nin ortaklaşa finanse ettiği 24 aylık bir proje. Ekip, yunus popülasyonlarının miktarı, dağılımı ve tesadüfi ağa yakalanmaları ile ilgili veri açığını kapatmayı hedefliyor. Projenin temel amaçları olarak ise,
- Yunuslarla (D1) ilgili kriterlerin ve eşik değerlerin oluşturulmasının sağlanması,
- Karadeniz’de gürültü izleme (D11) gelişiminin değerlendirilmesi ve desteklenmesi,
- Proje faaliyetleri ve sonuçlarının paylaşılması yoluyla Karadeniz bölgesinde koordinasyonun güçlendirilmesi gösteriliyor.
Grafikte, Delphinus delphis (tırtak), Phocoena phocoena (musur) ve Tursiops truncatus (afalina) türlerinin dağılımı gösteriliyor;
Kaynak;
