Hasan Dağ‘da yerden çıkan gazlar, Hasan Dağ’da volkanik aktivite başlamış olabileceği sorularını akıllara getirdi. Geçtiğimiz hafta Niğde Bor ilçesinde 5.1 ve 4.1 şiddetindeki iki deprem meydana gelmişti. Depremin meydana geldiği merkez aktif olmayan volkan Hasan Dağa yakın bir konumdaydı. Vatandaşlar Hasan Dağ’da çekildiğini iddia ettikleri ve yerden gaz çıkışını görüntüledikleri videoları sosyal medyada paylaştılar. Paylaşılan videolardan biri 2018 yılına ait bir buhar çıkışı videosu. Bilim insanları Hasan Dağ’ın aktif olup olmadığının araştırılması gerektiğini ve bölgedeki hareketliliğin tektonik mi yoksa volkanik mi olduğunu ya da birbirini etkileyip etkilemediğinin ortaya çıkarılması için çalışma yapılmasının gerektiğini altını çizdiler.
Dokuz Eylül Üniversitesi (DEÜ) Deprem Araştırma ve Uygulama Merkezi (DAUM) Müdürü ve Jeoloji Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Hasan Sözbilir geçtiğimiz hafta gerçekleşen 5.1 ve 4.1 şiddetindeki depremlerin 200 km uzunluğundaki Tuz Gölü Fay Hattından kaynaklandığını belirtti. Ayrıca Tuz Gölü Fay hattının uzun süredir deprem üretmediğini de belirtti. Bununla birlikte Hasan Dağ‘ın sönmüş bir volkan olmadığını hatırlattı. Dr. Sözbilir, bir volkanın sönmüş kabul edilmesi için en az 10 bin yıldır patlamamış olması gerektiğini belirtiyor. Bununla birlikte Hasan dAğın yaklaşık olarak M.Ö 6500 yılında patladığı bilinmekte. Hatta bu patlama Çatalhöyük yerleşiminde ortaya çıkan duvar resimlerinde de görülmekte. Dr. Sözbilir Hasan Dağ’ın sönmüş değil uyuyan bir volkan olduğunu ve aktif olup olmadığının da detaylı araştırılması gerektiğini belirtti.
5.1 şiddetindeki depremin volkanı aktifleştireceğini işaret eden net bir bulgu henüz bulunmuyor ancak konuyla ilgili jeofizik ve sismolojik araştırmaların Hasan Dağ bölgede yapılması gerekiyor.
Hasan Dağ Volkanı en son ne zaman patladı?
Hasan Dağ bir volkan, Straovolkan olarak bilinen Erciyes’ten sonraki ikinci büyük volkanik dağ. Bilinen son püskürmesi ise Holosen döneminde yani geçtiğimi 10 bin yıl içinde gerçekleşti. K/Ar yöntemiyle yapılan yaş tayini sonucunda bu dağın 780 bin ila 80 bin yaş arasında olduğu tahmin edilmiştir. Çift zirvesi bulunur ve zirve yüksekliği 1689 m’dir. 2014 yılında yapılan araştırmalar sonucunda (U/Th)/He yöntemiyle zirveden alınan taşların yaşının 8.97±0.64 bin yıl olduğu ortaya çıkarılmıştır. Bu taşların Hasan Dağın son patlamasına ait olduğu değerlendirilmektedir. Ayrıca tespit edilen bu holosen dönemi patlaması Çatalhöyük’te bulunan duvar resimlerinde tasvir edilmiştir. Çatalhöyük duvar resminde aynı zamanda Dünya’nın ilk yerleşim planı olarak da değerlendirilen tasvirler vardır arka planda tüten Hasan Dağ yer almaktadır.
İki yıl önce, 2018’de, görüntülenen gaz ve buhar çıkışı:
Twitter üzerinden gaz çıkışı videolarının sorulduğu uzmanlar da yine Hasan Dağ ve gaz çıkışı hakkında görüşlerini belirttiler. Prof. Dr. Naci Görür Hasan Dağ bölgesinde gaz çıkışının olduğunu ve normal bir durum olduğunu belirtti.
Özkan o bölgede bazı yerlerde gaz çıkışları var, normaldir.
— Prof. Dr. Naci Görür (@nacigorur) September 22, 2020
Benzer şekilde soru alan Dr. Ramazan Demirtaş’ta yine bu gaz çıkışının normal bir durum olduğunu belirtti. Ayrıca Dr. Ramazan Demirtaş bu gaz ve buhar çıkışlarının illaki volkanik patlamaya işaret olmadığının altını çizdi.
#Depremden hemen önce ve hemen sonra, halen soğumamış bir volkanik dağ olan Hasandağı'nda bu tür gaz çıkışlarının olması son derece normal.Bu Hasandağı'nın yeniden püsküreceği anlamı taşımaz. Jeotermal bir alanda, derinlerde, soğumamış magma kütlesi civarında bu tür çıkışlar olur
— Dr. Ramazan Demirtaş (@Paleosismolog) September 22, 2020
