Bilimsel makale nasıl yazılır? Akademide bir araştırmayı yapmak kadar makale yazmak, bu yayını bilim dünyasıyla paylaşmak da önemli. Bilimsel çalışmalar yürütenlerin sıklıkla anımsadığı “publish or perish” sözü de tam olarak bunu ifade ediyor. Ancak bilimsel bir çalışmanın kaleme alınması araştırmacıları çalışmanın kendisi kadar zorlayabiliyor. Özellikle yüksek etki faktörlü dergilerde hakemlerin acımasız değerlendirme süreçlerinden geçmek kimi zaman oldukça zorlayabiliyor. Hakem değerlendirmesinden geçebilmek için makale yazmanın püf noktalarını Nature editörü tek tek yazarak listeledi.
Nature dergisinin iklim bilimi editörü Michael White, hakemlerin kolaylıkla değerlendirebileceği makaleler yazmak için gereken püf noktaları yazdı. White, Nature’de yayımlanan şimdiye kadar binin üzerinde bilimsel makaleyi incelediğini ve yorum yapmak için belli bir seviyeye ulaştığını söylüyor. White, daha çok iklim bilimi üzerine yazılan makalelere yönelik önerilerini kaleme aldı. Biz de tecrübeli bilim editörünün kaleme aldığı yazıyı sizler için Türkçe’ye çevirdik. Başlıklardan grafiklere, renk seçiminden punto ve yazı stillerine kadar tecrübeli editörün önerileri neler?
Makale nasıl yazılır? Makale yazımında önemli hususlar
Makale nasıl yazılır sorusuna pek tavsiyeyle cevap vermek mümkün. Ancak öncelikle makale yazarken en temel noktaları hakem değerlendirmesine uygun olarak hazırlamak önemli. Makale yazımında dikakt edilmesi gereken temel unsurlar:
- Çift boşluk: Makalede referanslar ve şekil göstergeleri dahil olmak üzere daima çift boşluk bırakınız. Bu, okuyucunun makalenizi değerlendirmesinde kolaylık sağlayacaktır.
- Büyük yazı tipi: Büyük yazı tiplerini seçerek yine okumayı kolaylaştırabilirsiniz. Küçük bir yazı tipinde bir satırdaki 30 kelimeyi takip etmek zordur. Bunun yerine, satır başına 12-15 kelime sağlayan yazı tiplerini seçebilirsiniz.
- Sürekli satır numaraları: Hakemler, belirli satır numaralarına bakabilir ve eksikler hakkında yorum yapabilir.
- Öznel ifadelerden kaçının: Hakemler, makaleleri değerlendirirken “şaşırtıcı şekilde”, “dikkat çekici”, “dramatik” ve “benzeri görülmemiş” gibi öznel ifadelere genellikle itiraz eder. İdeal olan, bulgularınızı yorum yapmaktan kaçınarak sunmak ve yorumu okuyuculara bırakmak.
- Gereksiz kısaltmalardan kaçının: Temel kurallardan biri de bir kelime metnin içinde en az beş kez kullanılıyorsa kısaltmasını da belirtmek ve kelimenin ilk geçtiği yer dışında kısaltmasını kullanmaktır. Kelimenin tam karşılığının yanına parantez içinde kısaltması eklenebilir ve ilerleyen kısımlarda sadece kısaltma kullanılabilir. Ayrıca, yaygın kısaltmalar da kullanılabilir ancak makalenize özgü çokk fazla kısaltma türetmekten kaçınmak gerekir.
Makale nasıl yazılır? Sözcükler ve Sayısal değerler
Makale yazarken sayısal değerleri ve analizleri temel alan ve subjektif görüşler içeren cümlelerden kaçınmak faydanıza. Bunun için de kimi kelimelerden kaçınmak işinizi kolaylaştırır.
- “Etki” gibi sözcüklerden kaçının; Etki sözcüğünün yerine tanımladığınız etkinin miktarını, yönünü belirtebilirsiniz. Örneğin, “Yağış, birincil üretimi etkiler” yerine “Yağış, birincil üretimi artırır” demek daha iyi olacaktır. Hatta daha da iyisi sayıları kullanmanız tavsiye ediliyor.
- “Önemli” kelimesini “büyük” veya “başlıca” anlamında kullanmayın; İstatistiksel bir araştırmanın sonuçlarını açıklıyor olsanız bile, bunun yerine sayısal sonuçlarını bildirmek daha iyidir.
- Erişilebilirliği dikkate alın; Örneğin, renkleri, renk körlüğü olan bireylerin okuyabileceği şekilde ayarlamaya çalışın. Gökkuşağı renk şemalarından kaçının.
- Şekilleri basitleştirin; Aynı verileri görüntülemek için kullanılan renkleri ve şekilleri olan haritaları sıklıkla görüyoruz. Okuyucu, aynı harita üzerinde farklı veri setlerinin gösterildiğini düşünebileceği için bu kafa karıştırıcı olabilir. Bu yüzden, biri veya diğeri kâfidir.
- Açıklayıcı bir başlık seçimi; Hakemler ve editörler, genellikle bildiri niteliğinde bir başlık ister. Örneğin, “Yeraltı suyu depolamada trendler” gibi varsayımsal bir başlığın yerine “2010’dan bu yana yeraltı suyu kaybı iki katına çıktı” gibi başlık deneyebilirsiniz.
- Özet için bir şablonu takip edin; Örneğin, Nature dergisinde yayımlanan makalelerin özeti / ilk paragrafı oldukça standartlaştırılmıştır.
Kaynak;
