Dinozorlar, yaklaşık 230 milyon yıl önce tarih sahnesine çıktı ve 66 milyon yıl önce yok oldu. Dinozorlarla ilgili bir sorun, çoğunluğunun etçil olduğunu düşünmemiz. Ancak durum tam olarak böyle değil; dinozorların beslenme diyetleri farklılık gösteriyor.
Modern araştırmalarda besin piramidi en altta bitkiler, üstünde otçullar ve en üstte etçiller ve yırtıcılar olacak şekilde sıralanmıştır. Allosaurus ve Tyrannosaurs Rex (T-Rex ya da tiranozor) gibi büyük dinozorlar, diğer dinozorları yiyerek beslendi. Ancak, muhtemelen kertenkeleler ve memeliler gibi daha küçük hayvanlarla beslenen küçük et yiyiciler de vardı. Ayrıca teropodların bazıları da otçuldu. Bristol Üniversitesi‘nden bilim insanlarının yaptığı Palaeontology dergisinde yayımlanan çalışma, teropod dinozorların (bazıları etçildir) çok fazla uzmanlaştığını ve böylelikle gıda tabanlarını genişlettiğini gösteriyor.
Bristol Üniversitesi’nden Joep Schaeffer, çalışmayı “Palaeobiyoloji Yüksek Lisans” derecesi için gerçekleştirdi. Schaeffer, “Dev gibi olanlar da dahil olmak üzere 83 teropod dinozorun çenelerinden ve dişlerinden elde edebileceğim her şeyi ölçtüm. Aynı zamanda hindi büyüklüğündeki küçük olanları da inceledim. Bu çalışma benim bilgisayar yeteneğimi sınadı.” dedi.
Araştırmaya önderlik eden Profesör Emily Rayfield, “Amacımız, mümkün olan her çene şeklini ve diş şeklini yaklaşık 80 ölçüm olarak tanımlamaktı. Bütün bu etçiller aynı şeylerle aynı şekilde mi besleniyorlardı? Eğer öyleyse, bu çok fazla rekabet anlamına geliyor.” şeklinde açıklama yaptı.
Ekibin diğer üyeleri de açıklama yaptı. Profesör Mike Bentony, hangi hesaplama yönteminin kullanılacağına karar vermede sorun yaşadıklarını belirterek, “Joep, analizlerini mümkün olan her ölçüm yöntemini kullanarak gerçekleştirdi ve sonuçları karşılaştırdık.” dedi.
T-rex güçlü dişlere sahipti
Dr. Tom Stubbs ise bulgulara ilişkin konuştu: “Bu tür çalışmalar çok bilgilendirici. Pek çok mükemmel örnekten çok miktarda veri alıyoruz ancak verileri analiz etmenin birçok farklı yolu bulunuyor. Hesaplamaları yapmak için hangisinin kullanıldığının önemli olmadığını gösterdik ve aynı sonuçları bulduk. Tiranozorlar diğer tüm teropodlardan farklıydı ve teropodlar arasında büyük farklılıklar çıktı.”
Ekip analizleri üç gruba ayırmıştı; büyük dinozor yiyiciler, küçük etoburlar ve otoburlar. Özellikle, T-rex (tiranozor) oldukça farklıydı. Diğerlerinden daha derin çeneleri ve daha güçlü dişlerinin olması nedeniyle büyük bir avla baş etmenin yollarını geliştirmişti.
Diğer önemli bulgu, maniraptoriform teropodların (kuşlarla yakın ilişkili olanlar) çene şekillerinde en fazla değişikliği göstermesi idi. Schaeffer bulgulara ilişkin konuştu. “Tiranozorlar, büyük çeneleriyle büyük avlarını yemekte başarılıydı. Böylece, hepsinde aynı tür çene ve dişler vardı.” diyen Schaeffer, devamında, “Fakat maniraptoriformlar belki küçük dinozorlardan ilk memelilere ve kertenkelelere, hatta bazı büyük, sulu böceklere kadar geniş bir yelpazede daha küçük avlarla denemeler yaptı. Bu, daha geniş çapta çene ve diş dizisi geliştirdiklerini göstermekle birlikte, birçoğu yerdeki avları avlamaya devam ederken, ağaçlarda avlanma ve hızlı hareket eden avların peşinde koşma konusunda uzmanlaşmış olabildiklerini düşündürtüyor.” şeklinde konuşarak açıklamalarını noktaladı.
Kaynaklar;
