Domuzların alet kullandığı ilk kez gözlemlendi.
2015 yılının ekim ayında, ekolog Meredith Root-Bernstein, Paris yakınlarında bulunan Jardin des Plantes hayvanat bahçesini ziyaret ettiğinde bir Visaya yaban domuzunun (Sus cebifrons), bir ağaç kabuğu parçasıyla kafesindeki toprağı kazdığını gördü. Filipinlere özgü olan kritik olarak nesli tehlikede bulunan Visaya yaban domuzlarından biri, ağzına bir parça kabuk aldı ve toprağı iterek kazınmaya başladı. Paris-Saclay Üniversitesi’nde ekolog ve Musée de l’Homme’de konuk araştırmacı olan Root-Bernstein “Bu çok havalı. Domuzlarda alet kullanımına baktığımda hiçbir şey bulamamıştım.” dedi.
Root-Bernstein, bir süre hayvanat bahçesinde domuzları gözlemledi ancak aynı duruma rastlayamadı. Fakat hayvanat bahçesine her gittiğinde daha önce gördüğü ağaç kabuğunu kafesin farklı noktalarında ve genellikle eşelenmiş bir toprak zeminde gördüğünü söyledi. Root-Bernstein, ilerleyen dönemlerde gözlemlerini bilimsel kanıtlarla destekleyebilmek için meslektaşları ile çalışmaya başladı.
Domuzlarda alet kullanımı yuva yapımıyla ilgili olabilir
Ekibin tahminine göre, aletlerle toprağı eşeleme durumu, Visaya yaban domuzlarının genellikle yavrularının gelişine hazırlanmak için her altı ayda bir yaptığı yuva yapımı ile ilgili.
Zaten şempanzelerden kargalara ve yunuslara kadar birçok türün alet kullandığı biliniyordu. Ancak alet kullanımının, 17 yabani domuz türü ve evcil domuz da dahil olmak üzere herhangi bir domuzda fenomen olduğunu hiç kimse şimdiye kadar bildirmemişti. Root-Bernstein, alet kullanımının etkileyici olduğunu, çünkü, insanlarla paylaşılan bir özellik olduğu gibi ortak bir evrimsel tarihi vurgulayabilecek bir özellik olduğunu söyledi: “Bizi hayvanlara daha da yaklaştırıyor ve her şeyin birbirine bağlı olduğunu anlamamıza yardımcı oluyor.”
Domuzlar yapay aletlerden memnun kalmadı
Araştırma için Root-Bernstein ve meslektaşları domuz ailesini (anne, baba ve 2 yavru), yuva yapma mevsimlerinde (Ekim) video kameraya alarak inceledi. Aile üyelerinin 2016’da dört kez ve 2017’de yedi kez başka aletler kullanarak toprağı kazdığı görüldü. Ardından ekip, domuzların bulunduğu kafese dört adet spatula bıraktı. Bu araçlardan birinin sadece iki kez kullanıldığı belirlendi. Makaleye göre domuzlar, bu yapay aletlerden pek memnun kalmadı ve spatulaların zaman içinde kaybolduğu anlaşıldı (toprağa gömülmüş veya kafesin bir köşesine saklanmış olabilir).
Araştırmacılar, özellikle anne domuz “Priscilla”nın ve diğer üyelerin yuva inşa sürecinin ortasında her zaman alet kullandığını fark etti. Ekip, Priscilla’nın aracı nasıl kullanmayı öğrendiğini henüz bilmiyor ve bu bilgiyi eşine ve çocuklarına aktardığını düşünüyor. Priscilla’nın dışında onun iki dişi yavrusunun da alet kullandığı belirlendi. Kafeste bulunan tek erkek üye olan baba “Billie”nin ise alet kullanımında diğerleri kadar becerikli olmadığı, sadece bir kez bulduğu bir ağaç kabuğu parçasıyla toprağı eşelemeye çalıştığı gözlemlendi. Priscilla’dan çıktığı düşünülen bu davranışın, doğuştan mı geldiği yoksa kafeste mi öğrenildiği bilinmiyor.
Root-Bernstein, örneğin küçük olduğunu ve davranışların, hayvanların vahşi ortamdakinden farklı davranmalarına neden olabilecek şekilde esaret altında gerçekleştiğini vurguladı.
Alet kullanımı verimli bulunamadı
Çalışmaya göre, ağaç kabuğu parçası gibi aletlerin kullanımının yuva yapımında etkisi yok. Domuzların burunları ve ayaklarını kullanması, alet kullanımından daha çok verim sağlıyor. Araştırmacılar, alet kullanımının doğuştan gelen bir davranış olmayabileceğini belirterek, bazı domuzların bu davranışı eğlence için yapabileceğini ifade etti.
Ekip, alet kullanımına ilişkin bu küçük örneğin, domuz çalışan bilim insanlarına ipuçları verebileceğinin altını çiziyor; domuzların yuva yapma gibi faaliyetler için alet kullanma ihtimali olabilir.
Visaya yaban domuzu ailesinin alet kullandığı o anlardan bir görüntü;
Kaynaklar;
