Deniz memelileri tehlike altında! Dünyanın dört bir yanından bir araya gelen bilim insanları ve çevreciler, hükümetleri, deniz memelilerini korumaya davet eden bir bildiri yayımladı. Bildiriye göre, balinalar, yunuslar ve musurgiller dahil 90 deniz memelisi türünün yarısından fazlasının nesli tehlike altına girmeye devam ediyor ve iki tür kritik tehlikede.
40 ülkeden 351 bilim insanı ve çevreci bir araya gelerek, deniz memelilerini korumaya yönelik uygulamaların bir an önce başlatılması için bir bildiriye imza attı. İzlanda Üniversitesinde katil balinaların yiyecek arama ekolojisi ve habitat kullanımı üzerine doktora yapan Ayça Eleman‘ın da bulunduğu uyarı niteliğindeki bildirinin koordinesini, İngiltere’deki Bristol Üniversitesinde misafir araştırma görevlisi olan deniz bilimci Mark Simmonds yaptı. Araştırmacılar ve çevreciler, bildiride balinalar, yunuslar ve musurgiller dahil deniz memelilerinin neslinin tükenmemesi için küresel acil eylem çağrısında bulunuyor. Bildiriye göre, 90 deniz memelisi türünün yarısından fazlası ilgili koruma statüsüne sahip ve iki tür yok olmanın eşiğinde. Araştırmacılar, büyük balinaların bile güvende olmadığının altını çiziyor.
Körfez muturu 10 bireye kadar düşmüş olabilir
Dünya Doğa ve Doğal Kaynakları Koruma Birliği (IUCN) tarafından Kuzey Atlantik buzul balinasının (Eubalaena glacialis) kritik tehlike altında olarak gösterildiği güncel liste, görece zengin ülkelerin kritik tür düşüşüne karşı mücadelede ciddi başarısızlığını ortaya koyuyor. Dahası, devam eden bu düşüşe neden olan faktörler iyi bilinmiyor. Yalnızca birkaç yüz yetişkin Kuzey Atlantik buzul balinası kaldığı tahmin ediliyor ve bir an önce yeterli önlemler alınmazsa bu türü tamamen kaybedebiliriz. Benzer şekilde, Meksika’daki Kaliforniya Körfezi’ne özgü bir tür olan Vaquita / Körfez muturu (Phocoena sinus) “Kritik Tehlike Altında” bulunan türler arasında ve bu türün yalnızca 10 bireye kadar düştüğü tahmin ediliyor.
Dünya Doğa ve Doğal Kaynakları Koruma Birliği’ne göre, 13 tür Kritik Tehlike Altında, 7 tür Savunmasız, 7 tür Tehdit Altında ve 24 tür ise Veri Yetersiz olarak listelendi. Bu veri yetersizliği bulunan türler de tehlike altında bulunabilir. Nesli Kritik Tehlike Altında bulunan türlerden biri de baiji / Çin nehir yunusu (Lipotes vexillifer) olarak açıklandı. Baiji, 2017 yılında IUCN tarafından “Nesli Tükenmiş Olabilir” olarak tanımlandı ve bu tür için çok az umut var. Ek olarak araştırmacılar, şu anda Nesli Tehlike Altında veya Kritik olarak tanımlanan 32 alt tür ve diğer farklı deniz memelileri popülasyonu olduğunu söylüyor.
Balıkçılık her yıl 300 bin deniz memelisinin ölümünü getiriyor
Çevreciler, 1970’lerde dünyada yayılan ve balina ticaretine son vermek için bir hareket oluşturan “Balinaları Kurtarın” sloganıyla gündeme geldi. Dünyanın birçok noktasında, popülasyonlar organize avlanmadan kurtulabilse de insan eylemlerinden kaynaklanan sayısız tehditle hala karşı karşıya. Deniz memelileri kimyasal kirlilik, gürültü kirliliği, habitat kaybı, avlanma, iklim değişikliği gibi birbiriyle bağlantılı birçok faktörden etkileniyor. Birçok araştırmacı ve çevreciye göre, bu tehditlerin en önemlisi balıkçılık olarak göze çarpıyor. Her yıl tahmini 300 bin deniz memelisi balıkçılık nedeniyle ölüyor. Bu veriler, yok oluşa doğru hızla ilerlediğimizi iddia eden bilim insanları arasında alarmı artırıyor. Bilim insanları, şimdi harekete geçmezsek gelecek nesillerin bu canlıların çoğunu deneyimleyemeyeceğini düşünüyor.
BBC’ye konuşan Yaban Hayatı Koruma Derneği’nden Susan Lieberman, “Hükümetlerin bu ikonik türleri daha iyi korumak ve türleri kurtarmak için ihtiyaç duyulan ek eylemleri geliştirmesi, finanse etmesi ve uygulaması kritik önem taşıyor. Böylece, bu türler Baiji gibi bir sona ulaşmaz.” dedi.
Bilim insanları, sularında deniz memelileri bulunan ülkeleri, bu türlerin ve popülasyonların insan faaliyetlerinden yeterince korunması için tedbir almaya çağırdı. Teknolojinin gelişmesiyle denizlerde zararlı faaliyetlerin gözlemlenmesi ve engellenmesi artık mümkün.
Bildiri, deniz memelilerinin denizlerimizin, okyanuslarımızın ve bazı büyük nehir sistemlerimizin sağlığının bekçileri olduğu vurgulanarak noktalandı.
Kaynaklar;
