Kalahari mirketlerini inceleyen Türk bilim insanı Arpat Özgül ve ekip arkadaşlarının makalesi Science dergisinde yayınlandı. Makalede, iklimsel değişikliklere bağlı olarak mirketlerin ve benzeri çöl faresi popülasyonlarının yaşam döngülerindeki değişiklikler kaleme alındı.
Kalahari Çölü’nde yaşayan mirketlerin incelemesini yapan araştırmacılar Maria Paniw, Nino Maag, Gabriele Cozzi, Tim Clutton-Brock ve Arpat Özgül’ün makalesi küresel çapta yayın yapan Science’te yayınlandı. Doç. Dr. Arpat Özgül ve ekibinin araştırmasına göre mirketler, yıl boyunca sıcaklık ve yağıştaki aşırı değişikliklerle mücadele etmek zorunda kalmaktadırlar.
Bu iklimsel değişikliklerin sonucu olarak, üreme mevsimi başlamadan önce düşük yağış, gıda kıtlığına, düşük vücut kütlesine, düşük üreme başarısına ve popülasyonun tükenme riskinin artmasına neden oluyor. Ancak üreme mevsimi boyunca sıcak bir ortam, verimli bir üremeye yol açarak önceki kayıpları telafi edebilir. İklim değişiklikleri, Kalahari mirketleri üzerinde özellikle yetişkinlerde azalmaya neden olmaktadır. Aşırı habitatlardaki türler (yani aşırı sıcak veya soğuk olan bölgeler-çöller ve kutuplar) mevsimsel iklimdeki değişikliklerle giderek daha fazla yüzleşmektedir.
Mirketler üzerinde 22 yıllık bir çalışma
Özgül ve ekibi, bu araştırma için uzun vadeli veriler kullandı. Bunun nedeni ise, öngörülen değişikliklerin popülasyonun sürekliliğini zaman içinde nasıl etkileyeceğini keşfetmeye dayanıyor. Mirketlerden 1997’den beri düzenli veri toplayarak yapılan bu araştırmaya göre, yaz kuraklığındaki artışın mirketlerin vücut ağırlıklarını düşüreceğini ve bunun sonucunda üremenin ve yavru sağkalımının azalacağını yönünde bir sonuç çıkıyor. Kış sıcaklıklarındaki olası bir artışın vücut ağırlığındaki düşüşü yavaşlatarak, iklim değişikliğinin olumsuz etkilerini hafifletmesi de mümkün. Yılın bir kısmındaki ısınma ve yağış değişimlerinin sağkalım ve kalıcılığı olumsuz yönde etkilemesine karşın yılın diğer bir kısmındaki benzer değişikliklerin ters etkide bulunduğu görülmüştür.
Science’te yayınlanan bu araştırma yazısına göre, yaz başında gelen yağışlar büyümeyi ve üremeyi artırır. Buna karşılık kış soğuklarında ve popülasyon yoğunluğunda görülen bir artış ise büyümeyi yavaşlatır ve sağkalımı azaltır. Makalenin çıkardığı sonuca göre, daha sıcak ve kurak yazlar, mirket popülasyonunu tehlike altına sokuyor. Araştırmanın en dikkat çekici sonucu üremenin azalmasının yanı sıra popülasyonda daha az yardımcı birey kalacağı yönündeki tahminidir.
Türkiye Ekoloji ve Evrimsel Biyoloji Derneği (ekoevo.org) bu tür çalışmalar yapmakta ve desteklemektedir.
Özgül, iklim değişikliklerinin yaban hayatına etkisini araştırıyor
Zürih Üniversitesi’nde Evrimsel Biyoloji ve Çevre Bölümü araştırmacısı Doç. Dr. Arpat Özgül, yaban hayatı popülasyonlarının çevresel değişime karşı gösterdiği evrimsel ve ekolojik tepkilerin bir arada incelenebileceği analitik yöntemler üzerinde çalışıyor. Özgül, kullandığı yöntemler ile iklim değişikliğinin farklı hayvan türleri üzerindeki etkisini tahmin etmeye çalışıyor. Doç. Dr. Özgül’ün çalıştığı türler arasında Soay koyunu, kızıl geyik, yer sincabı, marmot, mirket ve uyuzböceği bulunuyor.
Sizler için kısa bir mirket videosu;
Kaynaklar; http://science.sciencemag.org/content/363/6427/631.full
