Apollo 11 görevinin bu yıl 50’nci yılı. Yani insanlığın Ay’daki ilk adımlarının üstünden tam 50 yıl geçti. NASA, 1961-1963 yıllarında Amerika Birleşik Devletleri’nin Başkanı olan John F. Kennedy’nin büyük çabaları sayesinde onun suikaste uğrayarak öldürülmesinden 6 yıl sonra, 20 Temmuz 1969 günü, Ay’a 3 astronot göndererek tarihe geçti. ABD’de geniş çapta kutlamalar başladı bile, ABD Darphanesi kutlama için özel madeni paralar hazırladı.
3 dizilik haberimizin ilk aşaması olan bu içerikte, “Apollo 11 görevi nedir? Apollo ne demek? Hangi ABD Başkanı öncülük etti? Kimler, neden bu göreve seçildi?” sorularının yanıtlarını yayınlıyoruz. Serinin 16 Temmuz günü yayınlayacağımız ikinci bölümünde, “Apollo görevinin ardından neler yaşandı? Ay’dan toplanan örneklerle ne yapıldı? Diğer ülkeler neler yaptı? 3 astronot şimdi ne yapıyor?” sorularına ve 20 Temmuz günü Ay’da yürüyüşün yıldönümü olması vesilesiyle yayınlanacak haberde ise, “Ay’a nasıl gidildi? Apollo görevinde neler yapıldı? Kaç gün orada kalındı? Kimler hangi görevi üstlendi?” sorularına cevap vereceğiz.
Apollo 11 görevi nedir?
Apollo, Amerikan astronotlarının toplam 11 görevle Ay’da yürümesi ile sonuçlanan NASA programıydı. İlk dört uçuş Apollo Programında kullanılan ekipmanı test etti. Diğer yedi uçuştan altısı Ay’a indi. İlk Apollo uçuşu 1968’de gerçekleşirken, Ay’a ilk iniş 1969’da yapıldı. Ay’a son iniş ise 1972’de yapıldı. Ay’da toplam 12 astronot yürüdü. Astronotlar orada bilimsel araştırmalar yapıp, Ay yüzeyini incelediler. Dünya’ya geri dönmeden önce Ay taşlarını topladılar.
NASA, 2024 yılında Artemis programını başlatarak Ay’a bir kadın ve bir erkek astronot göndereceğini açıklamıştı. Apollo görevlerinin ardından, Mars’a ve diğer gezegenlere yoğunlaşan NASA, 50 yılı aşkın bir süre sonra yeniden Ay’a gidecek.
Apollo görevleri ismini nereden alıyor?
“Apollon” ya da Latince adıyla “Apollo”, Yunan mitolojisinde güneşin, müziğin, ateşin, şiirin ve sanatların Tanrısı olarak bilinir. Apollo, ayrıca kahindir. Biseksüel yönüyle ağır basan Apollon’un mitolojideki eşi Kassandra’dır. O, Zeus ve Leto’nun oğlu, Artemis’in ikiz kardeşidir. Mitolojide Apollo, sarışın ve çok yakışıklı olarak tasvir edilir.
Ay’daki ilk adımlara öncülük eden başkan kim?
ABD’nin 35’inci devlet başkanı John Fitzgerald Kennedy, 25 Mayıs 1961’de, özel bir Kongre toplantısından önce 1970’lerden önce Ay’a astronot gönderileceğini açıkladı. Halen bir dizi politik faktörün, Kennedy’nin kararını ve zamanlamasını etkilediği iddia ediliyor. Genel olarak söylemek gerekirse, Kennedy, ABD’nin “uzay yarışında” Sovyetler Birliği’ni “yakalaması ve geçmesi” için büyük bir baskı hissediyordu. NASA için 1957’deki Sputnik şokundan (SSCB tarafından 4 Ekim 1957’de yörüngeye yerleştirilen Sputnik 1, Dünya’nın ilk yapay uydusudur) dört yıl sonra, kozmonot Yuri Gagarin, 12 Nisan 1961’de uzayda ABD’yi utandıran ilk insan olmuştu; 12 Nisan 1961’de Vostok uzay aracıyla uzaya çıkarak Dünya yörüngesinde turunu tamamlayan Gagarin, uzaya çıkan ilk insan oldu ve bununla birlikte uzay çağını başlattı.
Tüm bu çalışmalardan sonra ABD, Soğuk Savaş yıllarında Sovyetler Birliği’nin önüne geçmek istiyordu. Başkan Yardımcısı Johnson, NASA Yöneticisi James Webb ve diğer yetkililere danıştıktan sonra, Ay’a ilk kez insan indirmenin çok zor olduğunu ancak ABD’nin bu alanda lider olacağına yönelik düşüncelerini açıkladı.
NASA’nın çalışmaları, Kennedy’nin konuşmasıyla şekillendi; Mercury, Gemini ve Apollo Kennedy’nin hedefini gerçekleştirmek için tasarlandı.
Hangi astronotlar Apollo 11’e neden seçildi?
Apollo 11’in mürettebatı, daha önce uzaya giden deneyimli astronotlardı. NASA’nın uzun süreli araştırmalarından sonra, Neil Armstrong, Michael Collins ve Buzz Aldrin göreve seçildi. “Ay’a ayak basan ilk insan” olarak tanınan Armstrong, 5 Ağustos 1930 yılında ABD’nin Ohio eyaletinde doğdu. Ay görevi verildiğinde 38 yaşında olan Armstrong, Gemini 8 programının pilotluğunu yapmıştı. Bu görev, uzaya iki aracın ilk kez yerleştirildiği bir görevdi. 31 Ekim 1930 Roma doğumlu olan Astronot Michael Collins de göreve getirildiğinde 38 yaşındaydı. Collins, Temmuz 1966’da Gemini 10’a pilotluk yaptı. 20 Ocak 1930 New Jersey doğumlu olan “Buzz” lakaplı Edwin Eugene Aldrin ise, Kasım 1966 yılında Gemini 12 görevinde pilotluk yaptı ve Aldrin, bir astronotun uzay aracının dışında da verimli bir şekilde çalışabileceğini göstermek için uzayda 140 dakikalık bir yürüyüş yaptı.
16 Temmuz günü, tam 50 yıl önce Ay’a yolculuğun başlaması dolayısıyla serinin ikinci haberi olan “Apollo 11- Ay’da yürüyüşün 50’nci yılı” haberiyle devam edeceğiz.
Kaynaklar;
