Apollo 11 – Ay’da yürüyüşün 50’nci yılı haber serimizin sonuncusunda, “Ay’a nasıl gidildi? Kimler hangi görevi üstlendi? Apollo 11 görevinde neler yapıldı? Kaç gün Ay’da kalındı?” sorularını yanıtlıyoruz.
Bundan tam 50 yıl önce, 20 Temmuz 1969 günü gerçekleşen Ay yürüyüşü tüm dünyada ilgiyle takip edildi. Yaklaşık olarak 650 milyon insanın, Armstrong’u televizyondan izlediği ve 20 Temmuz günü sesini duyduğu düşünülüyor. Ancak bu tarihi başarı, yalnızca bu üç astronotun başarısıyla sınırlı değil. Arka planda 400 binden fazla kişi görev için çalıştı ve Ay’a inmeyi mümkün hale getirdi. ABD hükümeti, Apollo programına, 1960’larda 25 milyar dolar (ABD’de gayri safi yurtiçi hasıla’nın yaklaşık yüzde 2,5’una denk geliyor) bütçeyi yaklaşık 10 yıl süreyle tahsis etti.
NASA’daki görev planlamacıları, iki yıl boyunca Ay yüzeyini inceledi ve tarihi inişi yapmak için en iyi yeri aradı. O sırada Lunar Orbiter ve Surveyor programlarından elde edilebilecek en yüksek çözünürlüklü fotoğrafları inceleyerek, her iniş sahasındaki krater, kaya, uçurum ve tepelerin sayısını değerlendirdiler. Değerlendirmeler sonucunda 30 astronot adayından üçü göreve seçildi; Neil Armstrong, Buzz Aldrin ve Michael Collins.
Apollo 11 ‘i mümkün kılan Apollo görevleri
27 Ocak 1967 yılında başlatılan Apollo 1 görevinde, Ed White, Roger B. Chaffee ve Gus Grissom isimli üç astronot kaza sonucu yanarak öldü. Görev, Dünya’da test aşamasındayken kapsülde çıkan yangın sonucunda oksijenin tükenmesi ile 3 astronotun ölümü ile sonuçlandı. O zamanlar, Apollo programı gerçekten başlamadan bitmiş gibi görünüyordu. Ancak ölümler NASA’yı astronot güvenliği konusundaki ihtiyaçlarını iyileştirmeye zorladı. Ajans, uçacak kadar güvenli olduklarından emin olmak için sistemlerini yeniden değerlendirirken mürettebatlı misyonlarını beklemeye aldı. Apollo 1 ekibinin astronotları, NASA’nın Ay’a iniş yapmasındaki tek ölümlü deneme oldu.
21 Aralık 1968’de başlayan ve bir hafta sonra 27 Aralık’ta görevi tamamlayan Apollo 8, Apollo 11 için önemli bir adımdı. Apollo 8 ile Ay’ın yörüngesine (yörüngealtına) uçuş yapıldı. Apollo 8 ekibi, NASA’nın Ay’a yaklaşmak ve yörüngede dolaşmak için geliştirdiği uzay aracı sistemleri ve navigasyon teknikleri için önemli bir önhazırlık niteliğindeydi. Bu sistemler ve teknikler gelecekteki Ay yürüyüşünü mümkün hale getirdi. Ayrıca Apollo 8’de astronot Bill Anders, Dünya’nın Ay’ın yüzeyinin üzerinde göründüğünü gösteren ünlü “Earthrise/ Dünya Doğuşu” fotoğrafını çekti.
Ay’a nasıl gidildi?
Apollo 11 programı için hangi uzay araçları kullanıldı?
NASA, bu program için Apollo Command Module / Apollo Komuta Modülü‘nü tasarladı. “Columbia” da denilen Komuta Hizmet Modülü, üç astronota yetecek kadar odalı bir kapsüldü. Astronotlar Komuta Modülü’nü geri dönmek için kullandı. Mercury ve Gemini programlarında kullanılan uzay aracından daha büyüktü. Bir başka uzay aracı olan Lunar Module / Ay Modülü Ay’a iniş için kullanıldı. Bu uzay aracı, astronotları Ay’ın yörüngesinden Ay’ın yüzeyine, ardından tekrar yörüngeye taşıdı. Ay Modülü, iki astronotu taşıyabilecek kadar büyüklüğe sahipti. Silindir şeklindeki uzay gemisinin, Komuta Modülü 7.5 metre uzunluğunda ve 3.9 metre çapındaydı. Komuta Modülünün altında bulunan “Eagle / Kartal” olarak da bilinen Ay Modülü ise 7 metre yüksekliğinde ve 4 metre genişliğindeydi.
Apollo programı için iki tip roket kullanıldı. İlk uçuşlarda daha küçük olan Saturn I B roketi kullanıldı. Saturn I B, 22 katlı bir bina kadar uzundu. Bu roket iki bölümden yapılmıştı. İlk bölüm, yakıt bittiğinde diğerinden uzaklaşarak Dünya’nın atmosferinde yandı. İkinci bölüm, uçmaya devam etti. Satürn IB roketi, yeni Apollo kapsülünü Dünya yörüngesinde test etmek için kullanıldı. Diğer Apollo görevlerinde daha güçlü olan Saturn V (5) roketi tercih edildi. Bu üç bölümden oluşan roket, Apollo uzay aracını Ay’a gönderdi.
Astronotlar Ay’a nasıl indi?
Apollo 11 uzay aracı, Satürn V roketinin üstünde fırlatıldı. Satürn V, üç aşamadan yapılmıştı. İlk iki aşamada yakıtları yörüngeye ulaştırmak, üçüncü aşama ise Apollo Komuta Modülü ile Ay Modülü’nü Ay’a ulaştırmak için kullanıldı. 16 Temmuz 1969 günü, sabah saat 09.32’de Florida’daki Kennedy Uzay Merkezi ‘nden fırlatılan 363 metrelik roket, 75 saatlik (4 günlük) yolculuğun ardından Ay’a ulaştı. Uzay gemisi Ay’a ulaştığında, iki modül birbirinden ayrıldı. Ay Modülü’ndeki iki astronot (Armstrong ve Aldrin) Ay yüzeyine indi. Üçüncü astronot (Collins) Komuta Modülü’nde kalarak Ay’ın yörüngesinde turladı. Uçuş sırasında, mürettebat, geminin içinden iki televizyon yayını ve Ay’a yaklaşırken üçüncü bir yayın yaptı.
Apollo görevinde neler yapıldı?
Ay’daki ilk 2 saat boyunca, Armstrong ve Aldrin modülde kalarak tüm sistemleri kontrol etti, gemiyi Ay’daki kalış için yapılandırdı ve yemek yediler. NASA ile istişare içinde planlanan 4 saatlik dinlenme zamanlarını atlamaya karar veren ikili, bunun yerine dışarı çıkıp Ay’ın yüzeyini keşfetmeyi seçti. Kartal’ın içindeki bir panele monte edilmiş bir video kamera, Armstrong’un 11: 56’da bir merdivenden inerken görüntüledi. 20 Temmuz 1969’da Armstrong o meşhur sözleri söyledi: “Bu, benim için küçük, insanlık için büyük bir adım.”
Aldrin 20 dakika sonra Armstrong’un inişinin görüntülerini alarak takip etti. Armstrong’un inişi belgeleme sorumluluğu vardı bu sebeple Apollo 11 görevine ait görüntülerin çoğu Aldrin’in çekimleridir.
Yüzeydeyken, astronotlar birkaç deney yaptı; Dünya’ya getirmek için Ay toprağı ve kaya örnekleri topladılar, bir ABD bayrağı diktiler ve kabuktan çekirdek örnekleri aldılar. Astronotlar, Beyaz Saray’dan irtibata geçilen dönemin ABD Başkanı Richard Nixon’a bir mesaj da gönderdi: “Burada, gezegendeki insanlar. Ay’da ilk grup. Temmuz 1969, A.D. Tüm insanlığın barışı için geldik.”
Astronotlar ayrıca uçuşta ve eğitimde, Yuri Gagarin dahil birkaç astronot ve kozmonotun adlarının yazılı olduğu madalyonları bıraktı. Bunun dışında, 73 ülkeden gelen iyi niyet mesajları ve NASA liderlerinin isimlerini içeren 1,5 inçlik bir silikon diski de Ay’a bıraktılar. Armstrong, Ay Modülü dışında 2.5 saatten biraz fazla zaman harcadı. Astronotlar, dolaşırken yaklaşık 1 kilometre mesafede, büyük bir krateri görmek için modülden 60 metre kadar uzağa gitti. Ay yüzeyinden 21.5 kg kaya, taş ve toz topladılar.
Kaç gün orada kalındı?
İki astronot Ay yüzeyindeki çalışmalarını bitirerek, Ay Modülü’ne geri döndü. Daha sonra astronotlar Armstrong ve Aldrin, Collins’in bulunduğu Komuta Modülü’ne ulaştı. Görev sırasında astronotlar, Ay Modülü’nü geride bırakarak fırlatılmalarından 195 saat sonra Dünya’ya döndü. Üç astronot, Komuta Modülü ile Büyük Okyanus’a indikten sonra, bir gemi ile kıyıya ulaştı.
Armstrong, Aldrin ve Collins üçlüsü toplamda 8 gün Ay’da kaldı. 16 Temmuz 1969’da Ay’a fırlatılan ekip, 24 Temmuz 1969 günü Dünya’ya döndü. Üçlü, 24 Temmuz günü Büyük Okyanus’a iniş yaptı. Astronotlar, Ay’dan zararlı mikrop taşımalarına karşın biyolojik izolasyon kıyafetleri giydikten sonra Columbia’dan ayrıldı. Daha sonra helikopterle 10 Ağustos’a kadar karantinada kaldıkları Houston’a götürülmeden önce, gemideki bir Mobil Karantina Tesisine gittiler.
” Apollo 11 – Ay’da yürüyüşün 50. yılı ” haber serimizin ilki
” Apollo 11 – Ay’da yürüyüşün 50. yılı ” haber serimizin ikinci haberi
Kaynaklar;
