ABD yangın turuncu gökyüzü

ABD’de turuncu gökyüzüne neden olan ölümcül yangın devam ediyor

3 sene önce
15 dakikalık içerik
okumaya başla
3 sene önce

Amerika Birleşik Devletleri’nde turuncu bir gökyüzü hakim; çünkü batı kıyıları büyük bir yangınla mücadele ediyor. California, Oregon ve Washington’ı etkisi altına alan yangın, rüzgarın etkisiyle birçok noktada körükleniyor. Şimdiye kadar yangınlar sonucunda en az 15 kişinin hayatını kaybettiği bildiriliyor. 

ABD’nin iki büyük eyaleti olan California ve Oregon ile ülkenin başkenti Washington’da yıkıma neden olan yangınlar hakkında son verileri derledik. Ülkenin batı kıyıları olmak üzere Washington’a kadar ilerlemiş olan yangınlarda tehlike büyüyor.

california yangınları
Foto; Instagram / Klaubs10
  • Batı kıyısında yanan orman alanlarında şimdiye kadar en az 8 kişi hayatını kaybetti.
  • California’da itfaiyeciler alevlerin bir kısmını kontrol altına almaya çalışırken Çarşamba günü yeni birkaç yangın daha çıktı ve rüzgar, bu yangınları körüklüyor.
  • Washington Valisi Jay Inslee, Pazartesi günü yaptığı açıklamada, eyalette son 12 yangın mevsiminde yanandan daha fazla dönümlük alanın yandığını belirtti.
  • Oregon Valisi Kate Brown, eyalette 300 bin dönümden fazla alanın yandığını ve henüz yanmayan kısımlar için “30 yılın en kötü yangın koşullarının devam ettiğini” söyledi.
  • Kuzey California’da kanserli çocuklar için kullanılan odunsu bir kaçış kampı hasar gördü. Kamp alanı, kanserli çocuklar için hastanelere ve tedavilere mola niteliğinde bir işlev görüyordu. 
  • Batı’daki kontrol edilemeyen yangınlar gittikçe artmaya ve daha fazla alanı yakmaya devam ediyor. Ulusal Kuruluşlar Arası Yangın Merkezi’nden (NIFC) alınan en son verilere göre, şu anda ABD’de yanan 102 aktif büyük orman yangını bulunuyor. NIFC, şu ana kadar 4 milyon 350 bin 558 dönümlük alanın yandığını açıkladı.
  • Vali Kate Brown, “Oregon eyalet genelinde yaklaşık 900 bin dönümlük alan yandı” dedi. Brown, yangına bağlı ölümlerin olduğunu belirtti ve yaklaşık 30 bin ila 40 bin Oregonlu’nun tahliye edildiğini ekledi.
  • California Ormancılık ve Yangından Korunma Birimi’nin (Cal Fire) haber bültenine göre, California’da Delaware’nin iki katı büyüklüğünde 3,1 milyon dönümden fazla alan yandı ve eyaleti kasıp kavuran orman yangınları sonucunda 12 kişi yaşamını yitirdi. 
  • Yangınlar, 3 bin 900’den fazla yapıyı yok etti. En az 14 bin itfaiyeci eyalette 29 büyük yangınla mücadele ediyor. 
  • California’nın Butte İlçe Şerifi Ofisi‘nden yapılan açıklamada ise, en son verilere göre yangın bölgesinde 7 kişinin cansız bedenine ulaşıldı. Önceki gün hayatını kaybeden 3 kişi dahil bölgede insan can kaybı 10’a yükseldi. Bölgede 16 kişinin kayıp olduğu bilgisi verildi.
  • Oregon eyaletinde yangından dolayı 4 kişi öldü.
  • Washington eyaletinin Okanogan İlçe Şerifi açıklamasında, 1 yaşındaki bir bebeğin yangında yaşamını yitirdiğini duyurdu. Bebeğin anne ve babasında ise üçüncü derece yanık teşhisi bulunduğu ve durumlarının kritik olduğu bilgisi paylaşıldı.

Turuncu gökyüzünün sebebi hakkında uzmanlar konuştu

california yangınları
Foto; Douglas Zimmerman

ABD’nin iki büyük eyaleti ve başkentinde devam eden orman yangınları sonucunda Çarşamba gününden beri bölgede gökyüzü turuncu bir renk aldı. Önce Salı günü gökyüzü sarı renge büründü, ardından bir gün sonra renk gittikçe koyulaştı. Yangınların yoğun olduğu yerlerde ise gökyüzünün kırmızı bir renk aldığı biliniyor.

Peki uzmanlar, yangın bölgelerinde etkili olan turuncu renk için ne diyor? SFGate’in haberine göre, orman yangınlarından yükselen dumanlar atmosferde ilerlerken gökyüzünün sarı / turuncu renklere bürünmesine sebep oluyor. Güneş ışınları bu bölgelerde dumandan geçemeyince bölgede sanki şafak yeni söküyormuş gibi bir görüntü meydana geldi.

turuncu gökyüzü
San Francisco’daki Transamerica Piramidi ve Sentinel Binası. Foto; Douglas Zimmerman/SFGATE

UCLA (California Üniversitesi Los Angeles) iklim bilimi uzmanı Daniel Swain, Twitter‘daki yazısında, “Bazıları gece Pyrokümülonimbus bulutları (yangın orajları) oluşturan çok sayıda büyük orman yangınından kaynaklı son derece yoğun ve büyük dumanlı bulut, bu sabah Kuzey California’nın bazı kısımlarında Güneş’i neredeyse tamamen engelledi.” diyor. (Pyrokümülonimbus bulutları, orman yangınları veye volkanik patlamalar gibi ısı kaynaklarının üzerinde oluşan bir tür kümülonimbus bulutudur.)

Ulusal Hava Durumu Servisi’nden Roger Gass, bazı yerlerde dumanın yere ulaştığını ve bir kişinin Buchanan Field Havaalanı’nda kül gördüğünü söyledi.

Gass, yangınların San Francisco Körfez Bölgesi’nden daha uzakta olduğu için, dumanın atmosfere yükseldiğini belirtiyor. Gass, “Kirli hava kütlesi, sabahın erken saatlerinde deniz yüzeyinin üzerinde süzüldü ve bir gecede Pasifik Okyanusu’ndan iç kesimlere doğru sürüklendi.” dedi. 

Güçlü kuzey rüzgarları, Kuzey California’daki orman yangınlarından atmosferin üst seviyelerine dumanı yükseltiyor ve nihayetinde dumanı, güneye yani Körfez Bölgesi’ne doğru itiyor.

Yükselen duman ve kül, gün batımı ve gün doğumunda atmosferdeki parçacıkların yaptığı gibi Güneş ışığını kırarak bir filtre görevi üstlendi. 

İklim değişikliği orman yangınlarını nasıl etkiliyor?

abd yangın

Yangınların iklim değişikliğinin bir parçası ve sonucu olduğu görüşü, yangın ekologlarının hemfikir olduğu bir konu. ABD’de, Avustralya’da, Fransa, Türkiye, İspanya, Yunanistan gibi Akdeniz ikliminin olduğu ülkelerde çıkan yangınları biliyoruz. Yangınların da değişen dünyanın bir gerçeği olduğunu kabul etmeliyiz. Bunlar, iklim değişikliğine atfettiğimiz kuraklık ve küresel ısınmadan kaynaklanan yoğun ve büyük ölçekli orman yangınlarıdır. Endişe verici durumların başında ise bu yangınların hızlı gelişmesi sonucunda uyarı ve tahliye için zamanın kısıtlı olmasıdır.

Coğrafya ve çevre profesörü Jacob Bendix, “Birkaç saat içinde on binlerce dönümlük araziyi etkileyen yangının genişlediğini gördük. Son 30 yıl veya daha öncesinde gördüğümüz bir yangın davranışı değildi.” dedi. 

Utah Üniversitesinden yangın uzmanı Philip Dennison, daha yüksek sıcaklıkların, daha uzun yangın mevsimlerinin ve 5 yıllık bir kuraklığın sonucunda California yangınlarının daha hızlı büyüdüğünü ve tahmini 140 milyon ağacın yok olduğunu düşünüyor. 

Colorado-Boulder Üniversitesinden Prof. Dr. Jennifer Balch, sıcak ve kuru havanın yakıtlardan nemi ne kadar çabuk emdiğine ilişkin ölçümler yaptı. Balch, ülkenin Batı bölgelerindeki sıcaklığı, “son 40 yılda görülen en yüksek sıcaklık” olarak tanımladı. 

ABD’de gökyüzünü turuncuya boyayan yangınlar için kim ne dedi?

ABD’nin eski devlet başkanı Barack Obama, yangınların iklim değişikliğinin bir sonucu olduğu fikrini benimseyenler arasındaydı. Obama, Twitter üzerinden yaptığı paylaşımda, “Batı Kıyısı’ndaki yangınlar, değişen iklimimizin toplumlarımızı değiştirdiğini gösteren gerçek yollardan sadece son örnekler. Gezegenimizi korumak oy pusulasında. Hayatınız buna bağlı gibi oy verin – çünkü öyle.” dedi.

Holly Figueroa O’Reilly, Donald Trump’ı eleştirerek yangınlar hakkında bir tweet attı; “Seattle’dan merhaba, hava kalitesi berbat, Batı Kıyısı alevler içinde ve Amerika Birleşik Devletleri Başkanı ülke tarihindeki en büyük yangınları görmezden geliyor. Belki Başkan Woodward’ı tartıştırabiliriz?”

Bella Lack’in gönderisi ve paylaştığı fotoğraf, gökyüzünün nasıl bir renge büründüğünü ortaya koyuyor;

ABD’de Barnum Karayolunda çekilen bir görüntüde çevrede kimsenin kalmadığını gösteriyor. Yaklaşık 200 evden oluşan sitede kimsenin kalmadığı belirtiliyor.

Bir başka paylaşımda tutukluların yangında itfaiyecilerle birlikte çalıştığı ancak onlara hizmetlerinden ötürü neredeyse hiçbir ödemenin yapılmadığı eleştirisi bulunuyor.

California’dan bir video görüntü;

ABC News, tweetinde California’nın Sierra Ulusal Ormanı’nda sürücülerin alevlerden kaçmaya çalıştıkları bir görüntüyü paylaştı. ABC, bölgede 45 bin dönümden fazla alanın yandığını vurguladı.

ABD’den Drew Tuma isimli meteoroloji uzmanı yangın bölgelerinin uydu görüntüsünü yayımladı. Görüntüde, yoğun duman ve yanan bölgeler fark ediliyor.

 

Kaynaklar;

CNN International – Yangınlar hakkında güncel veriler

SFGate – Turuncu gökyüzünün nedenleri

CBC News – Yangınlar ile iklim değişikliği arasındaki bağlantı

Bunlar da ilgini çekebilir